Powiat namysłowski, gmina Namysłów
(nazwa niemiecka: Brzezinke, w latach 1936-1945 Schindlersfelde, Kreis Namslau)
Rys historyczny i stan obecny:
Pierwsza wzmianka historyczna o miejscowości pochodzi z 1300 r. Brak materiałów źródłowych uniemożliwia prześledzenie dziejów wioski.
Dwór w Brzezince został wzniesiony w 1818 r., zapewne w stylu klasycystycznym. Budynek murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, częściowo podpiwniczony, parterowy, nakryty dachem siodłowym z facjatami. Fasada pierwotnie dwunastoosiowa, z podziałem za pomocą gzymsów, lizen i pasów boniowania w narożach, z oknami w ozdobnych obramieniach z kluczem. Obecnie elewacje budynku pozbawione są wszelkich detali, a układ otworów okiennych został zmieniony. Część budynku w ruinie, reszta w bardzo złym stanie technicznym również grozi zawaleniem. Najciekawszym zachowanym elementem architektonicznym są facjaty zwieńczone niewielkimi szczytami o wykroju falistym.
W pobliżu dworu, przy wjeździe na dziedziniec gospodarczy znajduje się dawna rządcówka, pochodząca z około 1820 r. Budynek również murowany z cegły i potynkowany, wzniesiony na rzucie prostokąta, parterowy, nakryty dachem siodłowym, z jedną facjatą. Fasada pięcioosiowa, centralnie umieszczone wejście, ponad nim facjatka. Elewacje zachowały ślady boniowania naroży. W przeciwieństwie do zrujnowanego dworu, budynek jest zamieszkany.
Z budynków gospodarczych na uwagę zasługuje dawny spichlerz dworski. Wzniesiony w 1829 r., klasycystyczny, murowany z cegły, potynkowany, zbudowany na planie wydłużonego prostokąta, nakryty dachem dwuspadowym. Pierwotnie ozdobiony boniowaniem i gzymsem opaskowym. Przebudowany na magazyny i część mieszkalną. Pozbawiony cech stylowych, nie użytkowany.
W otoczeniu zespołu folwarczno – dworskiego znajduje się zdziczały dawny park krajobrazowy. Podczas wizyty trudno rozpoznać stosunki własnościowe w tym miejscu. Zabytek i jego otoczenie są straszliwie zaniedbane i prawdopodobnie za kilka lat po opisanych budynkach nie będzie śladu.
Dwór i spichlerz w Brzezince do rejestru zabytków wpisano 25 czerwca 1965 r., pod nr rej.: 1050/65. Jak wynika z Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce zabytek był już wtedy zrujnowany. Nie znam dziejów budynku w czasach Polski Ludowej, przypuszczam iż należał do miejscowej Spółdzielni Rolniczej.
Informacje praktyczne i dojazd:
Dojazd komunikacją publiczną do Brzezinki jest możliwy, ale trudny i czasochłonny. W pierwszej kolejności należy dotrzeć do Namysłowa, najlepiej pociągiem z Katowic lub Tarnowskich Gór, z przesiadką w Kluczborku. Następnie z Namysłowa do Brzezinki kursują autobusy PKS, niestety jeżdżą one tylko kilka razy dziennie. Wybierającym podróż samochodem proponuję jechać z Gliwic DK 901 do Olesna, następnie do Kluczborka DK 11 w kierunku Poznania. Z Kluczborka najlepiej wyjechać DK 42 w stronę Namysłowa. Przed miastem należy skręcić w prawo w DK 39 prowadzącą do Kępna. W Rychtalu z tej ostatniej trasy trzeba skręcić w lewo, w lokalną drogę prowadzącą przez Głuszynę do Brzezinki. Odległość: w jedną stronę około 150 km. Folwark znajduje się na końcu miejscowości, na lewo od drogi. Samochód najlepiej zostawić na poboczu.
Damian Dąbrowski,
Lipiec 2010 r.
