Powiat raciborski, gmina Rudnik
(nazwa niemiecka: Bresnitz, w latach 1936-1945 Eichendorffmühl, Kreis Ratibor)
Rys historyczny i stan obecny:
Barokowy pałac został wzniesiony około 1645 r. dla Małgorzaty Dzierżanowskiej, która odkupiła wioskę od rodziny Trachów. Obiekt zniszczony w czasie działań wojennych 1945 r. W czasach PRL wraz z dawnym folwarkiem należał do Państwowego Gospodarstwa Rolnego, zaniedbany stawał się coraz większą ruiną. Pałac był murowany, z cegły, na planie prostokąta, frontem zwrócony ku północy. Pierwotnie piętrowy, obecnie zachowały się mury pierwszej kondygnacji. W większości pomieszczeń przetrwały tylko ślady sklepień, jedynie sień przelotowa sklepiona kolebkowo-krzyżowo. Elewacja frontowa 8-osiowa z resztkami podziałów płaskimi pilastrami.
Obecnie obiekt stanowi własność prywatną, mimo to nie jest w żaden sposób zabezpieczony (brak płotu, otwory w ścianach nie są zamurowane), grozi zawaleniem. Zwiedzanie wnętrz grozi wypadkiem. Mieszkańcy wioski niechętnie wypowiadają się na temat ruin, udało mi się ustalić, że ich właścicielem na początku XXI wieku był przedsiębiorca z Rybnika. Oceniając stan obiektu i jego otoczenia, trudno zrozumieć w jakim celu kupił ruiny pałacu.
Ruiny pałacu znajdują się na skraju zaniedbanego parku krajobrazowego, w pobliżu budynków po zlikwidowanym gospodarstwie rolnym.
Aktualizacja: około 2010 roku zmienił się właściciel dawnego gospodarstwa rolnego. Na terenie folwarku wzniesiono nowe budynki. Ruiny dworu nie są dostępne dla osób postronnych.
Zabytki w Brzeźnicy
Do rejestru zabytków w Brzeźnicy wpisano: ruinę dworu (nr rej.: Op. - 651/59 – brak decyzji KOBiDZ) i spichrz dworski z XIX w. (nr rej.: 1815/60 z 17.10.1966r.).
Informacje praktyczne i dojazd:
W Raciborzu znajduje się najbliższy dworzec kolejowy, ma on połączenie m.in. z Katowicami, Rybnikiem i Kędzierzynem-Koźlem. Do Raciborza dojeżdżają również PKS-y z Gliwic. Z Raciborza do Brzeźnicy kursują stosunkowo często PKS-y (15 kursów dziennie). Niezmotoryzowanych polecam również połączenie wycieczki rowerowej z przejazdem pociągiem. Przewóz roweru w pociągu jest tani i przeważnie bezproblemowy :)
Samochodem proponuję jechać z Gliwic drogą 408 do Sośnicowic, następnie DK 919, za Szymocicami należy odbić z niej w prawo do Nędzy, dalej lokalnymi drogami do Ciechowic, gdzie między 5.30 a 9.30 i 13.00 a 17.00 możemy skorzystać z promu do Grzegorzowic. Po drugiej stronie Odry jedziemy przez Łubowice do Brzeźnicy. W jedną stronę około 45 km. Można również jechać przez Racibórz (DK 919 i dalej DK 45 kierunek Opole, skręt w prawo w lokalną drogę), jest jednak dalej o około 10 km. Przy obiekcie nie ma parkingu, ale samochód można na chwilę zatrzymać na placu pośród dawnych zabudowań gospodarczych, ewentualnie przy głównej drodze.
Damian Dąbrowski,
listopad 2008 r., aktualizacja październik 2010r.
