Powiat wrocławski, gmina Długołęka
(nazwa niemiecka Dobrischau, w latach 1937-1945 Reichenfeld, Kreis Oels)
Zabytki w Dobroszowie Oleśnickim
Do rejestru zabytków w Dobroszowie Oleśnickim nie wpisano żadnego obiektu. W ewidencji zabytków znajdują się dom zarządcy (nr 22-23), dom mieszkalny (nr 5), dom mieszkalny (nr 5a), dom mieszkalny (nr 12).
Dobroszów należał do przedstawicieli rodu von Langenau. W miejscowości wzmiankowano: Georga von Langenau (1623r.), Hansa Georga von Langenau (1641r.), Sylviusa Christa von Langenau (lata 1694-1699). W 1720 roku wioska dzieliła się już na dwie części. Jeden dział był własnością Hansa von Langenau, a drugi – rodu von Gaffron. Kolejnymi właścicielami dóbr byli członkowie rodzin von Gaffron, von Dresky, von Frankenberg, von Salisch. W 1785 roku Dolny i Górny Dobroszów należały do Sylviusa Wilhelma von Koschenbar. W miejscowości znajdowały się trzy folwarki, 25 gospodarstw zagrodniczych, 2 gospodarstwa chałupnicze, dwa młyny wodne. W sumie Dobroszów liczył 192 mieszkańców. W 1830 roku majątki Dobroszów Górny i Dolny (Ober und Nieder) należały do starszego ziemskiego von Keltscha. W wiosce wzmiankowano pałac i 2 folwarki. W 1845 roku włości wchodziły już w skład dóbr znajdujących się w rękach księcia Wilhelma Augusta von Braunschweig-Oels (ur.1806r., zm.1884r.). Według opisu Dobroszowa znajdował się w nim pałac, 3 folwarki, browar i gorzelnia. W 1872 roku posiadłość dzierżawił oberamtmann porucznik Stapelfeld. W 1884 roku po śmierci księcia Wilhelma Augusta von Braunschweig-Oels majątek Dobroszów znalazł się w kluczu dóbr który odziedziczył król Saksonii Albert I (ur.1828r., zm.1902r.). Posiadłość w Dobroszowie należała do dynastii Wettinów do końca drugiej wojny światowej. W 1894 roku majątek liczący 422ha - w tym 299ha pól uprawnych, 38ha łąk, 25ha lasów, 26ha stawów, 34ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków dzierżawcił Max Winiker. W 1912 i 1930 roku jako dzierżawcę dóbr Dobroszów wzmiankowano Oberamtmanna Dr Ernsta Schütz`a. W 1912 roku posiadłość miała powierzchnię 421ha, w tym 299ha pól uprawnych, 38ha łąk, 25ha lasów, 37ha stawów, 7ha parku i ogrodu, 16ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Do 1930 roku powierzchnia włości nieco spadła i wynosiła 404ha, w tym 278ha pól uprawnych, 32ha łąk, 27ha stawów, 27ha lasów, 40ha parku, ogrodu, dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Dobra śląskie książąt z dynastii saskiej stale zmniejszały się w I połowie XX wieku. Ogólna powierzchnia majątków wynosiła: w 1912r. – 22922ha, w 1930r. – 12300ha, w 1937r. – zaledwie 8410ha. W 1937 roku właścicielem państwa stanowego Szczodre (Herrschaft Sibyllenort) w skład którego wchodziła posiadłość Dobroszów był książę Friedrich Christian Herzog zu Sachsen, Markgraf von Meissen in Dresden (ur.1893r., zm.1968r.). W tym czasie z włości w Doroszowie w rękach Wettinów pozostała już resztówka licząca ledwie 48ha, w tym 9,5ha pól uprawnych, 8ha łąk, 3ha stawów, 23,5ha lasów, 0,5ha podwórzy i ogrodu, 3,5ha dróg i innych użytków. Po drugiej wojnie światowej posiadłość przejęło państwo polskie. Dwór w Dobroszowie nie został zniszczony w czasie działań wojennych. W Polce Ludowej w zabytku urządzono mieszkania pracowników zakładu rolnego. Obecnie w dalszym ciągu ten skromny i nieco zaniedbany budynek pełni funkcje mieszkalne, w związku z czym można go zobaczyć tylko z zewnątrz.
Rezydencję w Dobroszowie Oleśnickim wzmiankowano w 1830 i 1845 roku. Odkąd majątek w miejscowości wszedł w skład dóbr należących do książąt oleśnickich dwór stracił na znaczeniu. W kolejnych dekadach budynek stał się siedzibą dzierżawców i zarządców posiadłości. Być może dlatego obiekt do ewidencji zabytków został wpisany jako dom zarządcy (nr 22-23).
Budynek murowany z cegły, potynkowany, założony na planie prostokąta, podpiwniczony, parterowy, z piętrowym ryzalitem, nakryty dachem dwuspadowym. Fasada (elewacja południowa) siedmioosiowa, z centralnym ryzalitem, mieszczącym główne wejście, poprzedzone niewielkim tarasem ze schodami. Elewacje skromnie dekorowane. Zachowane gzymsy dzielące kondygnacje, nadokienniki, płyciny pod oknami, pilastry dzielące ryzalit frontowy na wysokości drugiej kondygnacji. Od wschodu do dworu przylega mocno przekształcona dobudówka z dodatkowym wejściem do budynku.
Dwór znajduje się w północnej pierzei dawnego dziedzińca folwarcznego. Do dziś przetrwało tylko kilka budynków gospodarczych dawnego folwarku. Na północ od dworu rozciąga się zaniedbany park, przypominający zdziczały las.
Dobroszów Oleśnicki położony jest około 20 kilometrów na północny-wschód od Wrocławia. Z miasta wojewódzkiego najlepiej wyjechać DK98 (ul. Sobieskiego) prowadzącą do Długołęki. W Długołęce z głównej ulicy (Wrocławskiej) trzeba skręcić w lewo w ulicę Parkową. Można nią dotrzeć do miejscowości Szczodre, skąd ulica Trzebnicka prowadzi do Dobroszowa Oleśnickiego. Pozostałości folwarku oraz dwór znajdują się w północnej części miejscowości. Samochód można zaparkować na poboczu jezdni, w niewielkiej odległości od dawnej rezydencji.
Damian Dąbrowski,
Październik 2016r.
