Powiat oławski, gmina Domaniów
(nazwa niemiecka: Dammelwitz, Kreis Ohlau)
Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1288r.
Rys historyczny i stan obecny:
W 1390r. wzmiankowany był w Danielowicach Friedrich von Zolcz. W 1689r. miejscowość należała do Kaspra Wilhelma von Minckwitz. Przed 1783r. właścicielem majątku w Danielowicach był starosta von Kottulinsky, następnie dobra przeszły na własność Pana von Hahn. W 1819 i 1830r. jako właściciel posiadłości wzmiankowany był Johann George Anders. W 1836r. majątek w Danielowicach odziedziczył Johann Gottfried Anders. Pozostał on właścicielem dóbr co najmniej do 1845r. W tym czasie w miejscowości znajdował się już pałac. Posiadłość do końca XIX w. pozostała w rękach rodziny Anders. Pomiędzy 1872 a 1894r. w Danielowicach wzmiankowany był Wilhelm Anders. W 1886r. należące do niego dobra liczyły 135ha, w tym 121ha pól uprawnych, 5ha łąk, 6ha lasów, 3ha parku, dróg i podwórzy gospodarczych. Przed 1902r. majątek nabył Ludwig Stein z pobliskich Kuchar (auf Kochern). Po 1909r. a przed 1912r. dobra odziedziczył po nim Friedrich Stein. W 1917r. i 1930r. posiadłość należała do dziedziców Friedricha Steina, którzy oddali ją w dzierżawę Walterowi Schumannowi z Gostkowic (auf Eulendorf). W 1937r. dobra w Danielowicach o powierzchni 146,5ha były własnością Śląskiego Urzędu Ziemskiego (Schlesisches Landsgeselltschaft Breslau). W następnych latach zostały rozparcelowane. Po drugiej wojnie światowej w pałacu w Danielowicach urządzono szkołę podstawową. Rezydencja pomimo wpisu do rejestru zabytków w 1966r., dwa lata później została przebudowana z całkowitym zatarciem cech stylowych. Budynek nadal pełni funkcje oświatowe, kilka lat temu został ponownie wyremontowany. Ostatni remont bynajmniej nie przywrócił mu zabytkowego charakteru, w dalszym ciągu przypomina on bardziej wznoszone w czasach PRL-u bloki z wielkiej płyty niż pałac.
Pałac
Pałac był wzniesiony w XVIII w., a na początku XIX w przebudowany. W wyniku kolejnych remontów przeprowadzanych od drugiej połowy XX w. pobawiony cech stylowych. Budynek murowany z cegły, potynkowany, zbudowany na planie prostokąta, podpiwniczony, pierwotnie dwukondygnacyjny, nakryty dachem dwuspadowym z naczółkami i powiekami, obecnie trzykondygnacyjny, z płaskim dachem. Fasada ośmioosiowa, z centralnym głównym wejściem poprzedzonym schodami. Przed przebudową wejście główne ozdabiał dwukolumnowy portyk wgłębny, po bokach akcentowany pilastrami. Układ wnętrz był dwutraktowy z centralną sienią. Do pałacu przylegają zabudowania gospodarcze dawnego folwarku. Na południowy-zachód od rezydencji rozciąga się park, w nim zdewastowane mauzoleum z początku XIX w.
Zabytki w Danielowicach
Do rejestru zabytków w Danielowicach wpisano pałac (22.03.1966r., nr rej.: 1588) oraz mauzoleum w przypałacowym parku (20.11.1964r., nr rej.: nr rej.: 1154).
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Danielowic zapewniają nieliczne autobusy PKS z Oławy i Wrocławia. Z Górnego Śląska do obydwu wymienionych miast można dotrzeć pociągiem. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Brzezimierz, a następnie DK396 w stronę Oławy. Z tej ostatniej trasy należy skręcić w lewo w lokalną drogę prowadzącą do Danielowic przez Skrzypnik, Domaniów i Piskorzówek. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 150km. Dawny folwark, z przebudowanym pałacem oraz parkiem znajdują się na południe od głównej drogi. Przy szkole można zaparkować samochód.
Damian Dąbrowski,
Marzec 2012 r.
