Powiat świdnicki, gmina Świdnica
(nazwa niemiecka Goglau, Kreis Schweidnitz)
Zabytki w Gogołowie
Do rejestru zabytków w Gogołowie wpisano kościół filialny p.w. św. Marcina, XV w., XVIII/XIX w., nr rej.: A/1794/1675 z 12.05.1966r.; zespół pałacowy, XVI-XIX w., nr rej.: A/4170/747/WŁ z 8.11.1980: pałac oraz park. Ponadto do ewidencji zabytków wpisano oficyny dworskie, bramy parkowe, ogrodzenie, stodołę w zespole folwarcznym, liczne domy mieszkalne w wiosce, a także wiatrak holenderski.
Miejscowość wzmiankowano po raz pierwszy w 1193 roku pod nazwą Gogoleuo. Właścicielem wioski był Ulrich Schwoba. Następnie Gogołów należał do kościoła Najświętszej Marii Panny na Piasku we Wrocławiu. Następnie dobra w miejscowości przeszły w ręce Nikela Kriese (1474r.). Kolejnymi właścicielami posiadłości byli członkowie rodu von Nimptsch. W 1553 roku włości przejął Joachim von Hohberg, syn Georga z pobliskiej Roztoki. Odtąd aż do końca drugiej wojny światowej majątek pozostał w rękach rodziny von Hochberg. W 1937 roku właścicielem dóbr rycerskich w Gogołowie był rotmistrz w stanie spoczynku Hans Erdmann von Hohberg und Buchwald. Funkcję generalnego pełnomocnika pełnił jego syn Oswald von Hohberg. Włości liczyły 193,25ha, w tym 165ha pól uprawnych, 10ha łąk, 1ha pastwisk, 0,5ha wód, 10ha lasów, 3ha parku, 3,75ha ogrodu, dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Po zakończeniu drugiej wojny światowej nieuszkodzony pałac przekazano w zarząd Państwowemu Gospodarstwu Rolnemu. Zabytek zmieniono w wielorodzinny budynek mieszkalny. W latach 60. XX wieku pałac był już zdewastowany. W 1982 roku pożar zniszczył część więźby dachowej. W 1985 roku w części pomieszczeń nadal znajdowały się mieszkania, jednak większość budynku była nieużytkowana. Z czasem zabytek przeszedł pod zarząd Urzędu Gminy w Świdnicy. Obecnie dawna rezydencja pozbawiona większości dachu powoli popada w ruinę. W elewacji wschodniej w części pomieszczeń wstawiono nowe okna, co sugeruje, że niektóre sale są użytkowane. Na wschód od pałacu rozciąga się niewielki park (1,2ha), obecnie zaniedbany. Centralną część parku zajmuje dawny staw hodowlany.
Pałac w Gogołowie na początku XX wieku.
Źródło: https://polska-org.pl/850747,foto.html?idEntity=513547 (dostęp: 29.03.2019r.)
Źródło: https://polska-org.pl/5992495,foto.html?idEntity=513547 (dostęp: 29.03.2019r.)
Pierwszą rezydencję, a nawet bardziej dwór myśliwski wznieśli w Gogołowie książęta świdniccy. Pierwotny budynek w 1538 roku został zastąpiony przez renesansowy dwór ufundowany dla rodziny von Nimptsch. Ród von Hohberg rozbudował siedzibę w Gogołowie już w 1592 roku. Gruntowna przebudowa dworu miała miejsce w pierwszym ćwierćwieczu osiemnastego stulecia. Kolejne zmiany wyglądu pałacu związane były z postacią Hansa Erdmanna von Hohberga. Prace budowlane prowadzono w 1872 i 1894 roku.
Gogołów położony jest około 10 kilometrów na wschód od Świdnicy. Z miasta powiatowego dojazd do wioski zapewnia lokalna droga prowadząca przez Jagodnik i Mirochów. Zespół pałacowo-parkowy znajduje się w południowej części Gogołowa, przy drodze Gogołów – Krzczonów. W polach na południowy-wschód od miejscowości stoi wiatrak holenderski.
Damian Dąbrowski,
Marzec 2019r.