Powiat wołowski, gmina Wołów
(nazwa niemiecka Klein Kreidel, Kreis Wohlau)
Zabytki w Krzydlinie Małej
Do rejestru zabytków w Krzydlinie Małej wpisano kościół parafialny p.w. św. Michała Archanioła, z lat 1899-1900, nr rej.: A/1048 z 11.03.2008r.; wieżę dawnego kościoła p.w. św. Michała, obecnie kaplicę cmentarną, XV w., nr rej.: A/2962/1768 z 11.07.1966r.; plebanię, z ok. 1700r., pocz. XX w., nr rej.: A/2963/1769 z 11.07.1966r. Do ewidencji zabytków wpisano dawny pałac jako dom mieszkalny nr 18, w nawiasie podano „dawna szkoła ?”. Jak widać służby konserwatorskie nie przeglądały przedwojennych widokówek z Krzydliny Małej.
Wioska do sekularyzacji przeprowadzonej w Królestwie Prus w 1810 roku wchodziła w skład dóbr kanoników regularnych z Wrocławia. Następnie majątek w Krzydlinie Małej należał m.in. do rodzin Paur, Mentzel, von Lüttwitz, Urban, Zacher, Schmoldt, Sasse. Po 1945 roku dobra przejęło państwo polskie. Losy pałacu w czasach Polski Ludowej nie są jasne. Zabytek zapewne zamieniono w wielorodzinny budynek mieszkalny, bowiem obecnie także spełnia właśnie taką rolę.
Krzydlina Mała na przedwojennych widokówkach.
Źródło: http://dolny-slask.org.pl/662532,foto.html?idEntity=506557 (dostęp: 24.07.2016r.)
Źródło: http://dolny-slask.org.pl/5410135,foto.html?idEntity=506557 (dostęp: 24.07.2016r.)
Dawny pałac to budynek murowany, potynkowany, założony na planie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, nakryty dachem czterospadowym. Fasada (elewacja wschodnia) dziewięcioosiowa, z centralnym głównym wejściem zlokalizowanym w trzyosiowym pozornym ryzalicie, poprzedzonym portykiem filarowym podtrzymującym balkon. W elewacji tylnej dodatkowe wejście w przeszklonym drewnianym ganku. Elewacje ozdabiają gzymsy (wieńczący, między kondygnacjami), uszate obramienia okienne i płyciny. Wnętrza obiektu niedostępne. Na osi zapewne jednak znajduje się hol z klatką schodową.
Krzydlina Mała położona jest około 9 kilometrów na południowy-zachód od Wołowa. Z miasta powiatowego należy wyjechać ulicą Leśną prowadzącą prosto do wioski. Dawny pałac znajduje się w północnej części Krzydliny Małej, na prawo od głównej drogi. Na wschód od pałacu niewielkie zadrzewienie, pozostałość po parku i ogrodzie. Samochód można zaparkować w bezpośrednim sąsiedztwie rezydencji. W południowej części Krzydliny Małej warto zwrócić uwagę na zabudowania znajdujące się na terenie należącym do Zgromadzenia Misjonarzy Klaretynów. Szczególnie godna uwagi jest barokowa plebania zbudowana w pierwszej połowie XVIII wieku, kiedy to wioska była własnością kanoników regularnych z Wrocławia. Dwukondygnacyjny budynek o elewacjach dzielonych pilastrami z wyglądu przypomina niejeden pałac.
Damian Dąbrowski,
Lipiec 2016r.
