Powiat legnicki, gmina Krotoszyce
(nazwa niemiecka Kroitsch, Kreis Liegnitz)
Zabytki w Krotoszycach
Do rejestru zabytków w Krotoszycach zostały wpisane: kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia NMP (nr rej.: A/2179/705 z 31.07.1960r.), cmentarz przykościelny (nr rej.: A/2180/716/L z 05.07.1989r.), pałac (nr rej.: A/3512/706 z 31.07.1960r.), park krajobrazowy (nr rej.: A/2993/475/L z 17.07.1976r.). Ponadto w ewidencji zabytków uwzględniono m.in. zabudowania zespołu pałacowego: oficynę mieszkalną (nr 9d), oficynę mieszkalną (nr 9e), dwie obory, stajnię, spichlerz, stodołę, dwa budynki gospodarcze, wozownię.
Miejscowość wzmiankowano w 1255r. jako Crotoziz, w 1314r. jako Kroitschicz, a w 1335r. pod nazwą Croczicz. Majątek w Krotoszycach należał m.in. do rodów von Hendrich i von Thielau. Z tej ostatniej rodziny pochodził generał-major piechoty Florian Gottlob von Thielau (zm. 1709r.), dowódca wojsk Piotra Wielkiego w czasie wojny północnej. W 1787 roku Christiane Louise von Thielau z domu baronówna von Falkenhayn odkupiła majątek od swojego męża Ernsta Christiana. Tak zakończyły się rządy rodu von Thielau w Krotoszycach. W 1816 roku posiadłość znalazła się w rękach kupca legnickiego Däslera młodszego, wzmiankowanego w miejscowości do 1830 roku. Przed 1845 rokiem majątek odziedziczyła jego córka Johanne Auguste Henriette (zm. po 1886r.), która dobra wniosła rodzinie Enger. Kolejnymi właścicielami włości byli: w latach 1894-1909 porucznik Julius F. Enger, a w latach 1912-1937 Ferdinand Enger. W 1937 roku majątek liczył 250ha, w tym 195ha pól uprawnych, 12,5ha łąk, 5ha pastwisk, 21ha lasów, 9ha parku i ogrodu, 2ha wody, 10ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków.
Renesansowy dwór z połowy XVI wieku, przebudowany na wczesnobarokowy pałac dla Floriana von Thielau w 1686 roku. Następnie przekształcony na eklektyczną rezydencję w 1894 roku na zlecenie Juliusa Engera. Pałac przetrwał II wojnę światową bez większych zniszczeń. W majątku do 1949 roku stacjonowali żołnierze radzieccy. Następnie został przekazany władzom polskim. Na bazie folwarku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne Krotoszyce funkcjonujące do 1991 roku. Pałac był remontowany w 1964 i 1979 roku. Remonty obejmowały dach i elewacje. W latach 90. XX wieku zabudowania przeszły pod zarząd rządowych agencji. Następnie rezydencję nabył prywatny inwestor. W 2009 roku wyremontowano i odmalowano elewacje pałacu. W 2010 roku Przedsiębiorstwo Transportowo-Budowlane ze Złotoryi na terenie majątku otwarło trzygwiazdkowy hotel pełniący funkcję kompleksu konferencyjno-hotelowego z restauracją i strefą SPA. W przyszłości apartamenty mają się mieścić również w dawnej rezydencji.
Oficjalna strona obiektu https://www.palackrotoszyce.pl/
Rezydencja na przedwojennej widokówce
Źródło: https://polska-org.pl/8886599,foto.html?idEntity=559636 (dostęp: 22.01.2023r.)
Pałac murowany, podpiwniczony, dwuskrzydłowy, na planie litery „T”, dwu- i trzykondygnacyjny, nakryty dachami dwuspadowymi. Bryłę urozmaica dwukondygnacyjny ryzalit mieszczący główne wejście i zwieńczony tarasem, przybudówka w formie wieży z dodatkową klatką schodową, wykusz oraz ozdobne szczyty. Elewacje dodatkowo dekorują wydatny gzyms wieńczący, gzymsy kordonowe, opaski wokół okien, kartusz herbowy. Układ wnętrz dwutraktowy, w części pomieszczeń zachowane sklepienia żaglaste, w kilku salach sufity fasetowe z dekoracją sztukatorską.
Pałac otacza rozległy romantyczny park (6,3ha) z polanami, stawami, alejkami oraz ciekawymi okazami drzewostanu liściastego i iglastego. Największą atrakcją parku jest pomnikowy platan klonolistny o obwodzie 700 cm.
Krotoszyce położone są około 12 kilometrów na południowy-zachód od Legnicy. Z miasta powiatowego dojazd DW364 w kierunku Złotoryi do skrzyżowania z lokalną drogą prowadzącą przez Wilczyce do Krotoszyc. Zespół pałacowo-parkowy znajduje się na południowym krańcu miejscowości. Dokładna lokalizacja pałacu:
51.14263707845537, 16.047023533910515
Damian Dąbrowski,
Styczeń 2023r.
