Powiat górowski, gmina Niechlów
(nazwa niemiecka Kahrau, Kreis Guhrau)
Zabytki w Karowie
Do rejestru zabytków w Karowie zostały wpisane dwór oraz park podworski – relikt (obydwa nr rej.: A/3712/1456 z 22.09.1993r.) Ponadto w ewidencji zabytków uwzględniono m.in. kolejne zabudowania zespołu dworsko-folwarcznego: dom mieszkalny (nr 25, dawny czworak), dwie obory.
W 1791 roku Karów należał do małżonki starosty von Massow. W miejscowości wzmiankowano pański pałac, 2 folwarki, szkołę, 13 gospodarstw kmieci, 15 zagrodników, 14 chałupników oraz wiatrak. W sumie w 43 domach mieszkały 232 osoby. W 1830 roku właścicielem dóbr był Rauthe. W wiosce znajdował się folwark, 38 domów, browar, gorzelnia oraz wiatrak. Wieś liczyła 243 mieszkańców, w tym 25 katolików. W 1845 roku dobra znajdowały się w rękach wdowy Wild z Góry. W opisie Karowa wymieniono 40 domów, folwark, wiatrak, browar, gorzelnię, 227 mieszkańców, w tym 24 katolików, hodowlę merynosów. Wdowa Wild związana była z rodziną Rauthe. W rękach spadkobierców tej rodziny włości pozostały do 1857 roku kiedy to nabył je Hollmann. W dokumencie z 1876 roku jako posiadacza majątku podano Heinricha Friedricha Hollmanna. Po jego śmierci, przynajmniej do 1886 roku dobra należały do wdowy Pani Emilie Hollmann. W 1894 roku właścicielem włości był już Friedrich Hollmann. Grunty liczyły 345ha, w tym 229ha pól uprawnych, 34ha łąk, 38ha pastwisk, 40ha lasu, 4ha gospodarstwa. W latach 1912-1917 w Karowie wzmiankowano Fritza Hollmanna. W 1919 roku posiadłość nabył porucznik w stanie spoczynku Ernst August Urbanczyk. W rękach jego i jego żony Marii Urbanczyk (ur. 1899r., zm.1974r.) włości pozostały do końca drugiej wojny światowej. W 1937 roku dobra miały powierzchnię 252ha, w tym 197ha pól uprawnych, 25ha łąk, 5ha pastwisk, 1ha wody, 15ha lasu, 2ha parku, 3ha ogrodu, 4ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków.
Dwór w Karowie w I połowie XX wieku
Źródło: https://polska-org.pl/10007412,foto.html?idEntity=537981 (dostęp: 26.12.2023r.)
Po II wojnie światowej majątek znacjonalizowano. Na terenie folwarku działał Zakład Rolny Karów wchodzący w skład Państwowego Gospodarstwa Rolnego Kietlów. W dworze przeprowadzono remont adaptacyjny, po którym w budynku urządzono biura zakładu, przedszkole oraz mieszkania dla pracowników PGR. Dwór w Karowie wzmiankowano pod koniec XVIII wieku. W miejscu starszej budowli około 1890 roku wzniesiono rezydencję w stylu historyzmu, nawiązującą m.in. do willi włoskiego renesansu. Budynek podpiwniczony, założony na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, nakryty dachami pulpitowymi. W centrum dłuższych elewacji nieco wyższe ryzality, zamknięte trójkątnymi spłaszczonymi naczółkami. Główne wejście na osi fasady, poprzedzone tarasem ze schodami. Elewacje ozdobione gzymsami, opaskami wokół okien, trójkątnymi oraz prostokątnymi odcinkowymi nadokiennikami. Ryzalit fasady artykułowany pilastrami podtrzymującymi belkowanie. Układ wnętrz dwutraktowy, z centralną sienią, w przedłużeniu której klatka schodowa. Pokoje tworzą amfiladę. Stropy w piwnicach ceramiczne, odcinkowe, typu kleina, nad pozostałymi kondygnacjami drewniane, belkowe z podsufitką. W części pomieszczeń znajdowały się piece kaflowe.
Po upadku PGR-u w latach 90-tych XX wieku zabudowania znalazły się w gestii Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Dwór nieużytkowany, opuszczony, zabezpieczony przed wejściem. Na północ od rezydencji prostokątny dziedziniec folwarczny, wokół niego zabudowania gospodarcze, część z nich wykorzystywana przez lokalnego przedsiębiorcę. Podwórze gospodarcze liczy 1,4ha. Do dworu przylega zaniedbany park krajobrazowy o powierzchni 0,5ha.
Karów położone jest około 18 kilometrów na zachód od Góry. Z miasta powiatowego dojazd DW324 do Niechlowa i dalej lokalną drogą przez Bartodzieje. Zespół dworsko-folwarczny znajduje się w centrum wsi.
Dokładna lokalizacja dworu:
51.66481981318358, 16.315822700114555
Damian Dąbrowski,
Grudzień 2023r.
