Powiat strzeliński, gmina Przeworno
(nazwa niemiecka: Kunern, Kreis Münsterberg, od 1932r. Kreis Strehlen)
Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1267r.
W XIV w. Konary należały do rodziny von Reichenbach. W rękach przedstawiciela tego rodu, Konrada, pozostawały do 1374r. Kolejnym właścicielem wioski był Hancke von Sebottendorf. Co najmniej od 1502r. miejscowość dzieliła się na dwie części: Konary Dolne i Górne. Majątek w Konarach Dolnych pozostał w posiadaniu rodziny von Sebottendorff do XVII wieku. Następnie przeszedł na własność cesarza, który w 1641r. odsprzedał go wdowie po Karlu Sebottendorf, Ursuli z domu Korvitz i jej drugiemu mężowi Friedrichowi von Nase. Kolejnymi właścicielami dóbr byli: 1656r. Hieronimus von Rapatzky, 1670r. Karl Sigmund von Nimptsch, 1692r. Christoph Heinrich von Hoberg, 1701r. Friedrich Moritz von Kotulinsky und der Jeltsch. Majątek w Konarach Górnych w 1656r. należał do Matthiasa Andreasa Flaschke. W 1683r. nabył go Ferdinand von Seidlitz und Schmizdorf. Następnie w 1696r. był własnością Hansa Christopha von Landskron, a po nim Christopha Leopolda von Schubarth und Bruck. W pierwszym ćwierćwieczu na krótko Konary wracają w ręce rodu von Sebottendorf. Abraham Friedrich von Sebottendorf w 1709r. był właścicielem majątku w górnej części miejscowości. Trzy lata później kupił Konary Górne i ponownie połączył obydwie części wioski. W 1721r. właścicielem całych Konar był już Johann Ernst von Lohenstein. Rok później dobra przeszły w ręce jego teście Baltzera von Seidlitz. W 1732r. majątek powrócił do Johanna Ernsta von Lohensteina. W 1737r. właścicielem Konar był Palle Maximilian von Gaffron. Rodzina von Gaffron posiadała majątek do drugiej połowy XIX w. W 1886r. i 1894r. dobra w Konarach o powierzchni 305ha należały do wielkiej księżnej Sophie von Sachsen-Weimar z Henrykowa. W 1902r. właścicielem majątku w Konarach i sąsiedniej Stanicy był Julian Moes. Obydwoma posiadłościami liczącymi w sumie 495ha zarządzał niejaki Beckers. W 1905r. Julian Moes sprzedał obydwa majątki dr praw Georgowi Heimannowi z Wrocławia. Po 1921r. dobra liczące około 510ha odziedziczył dr Ernst Heinrich Heimann. Prawdopodobnie pozostał on ich właścicielem do końca drugiej wojny światowej. Po 1945r. znacjonalizowana posiadłość została przekazana w zarząd Państwowemu Gospodarstwu Rolnemu. Obecnie wyremontowana rezydencja wraz z otaczającym ją parkiem i zabudowaniami gospodarczymi jest prawdopodobnie własnością prywatną. Na miejscu nie znalazłem informacji na ten temat, a budynek mimo iż odnowiony wydawał się nie być zamieszkany.
Pałac
Barokowa rezydencja została zbudowany około 1736r. dla Johanna Ernest von Lohensteina. Pałac spłonął w 1921r. i w następnym roku został odbudowany przez rodzinę Heimann w stylu neobarokowym. Budynek murowany z kamieni i cegły, potynkowany, składa się z prostokątnego korpusu i węższego wschodniego skrzydła, wzniesionego również na planie prostokąta. Budynek częściowo podpiwniczony, dwukondygnacyjny, nakryty dachem wielospadowym, ze szczytami, powiekami i latarnią z cebulastym hełmem (na osi korpusu). Bryłę pałacu urozmaicają ganki oraz ryzality. Fasada korpusu pięcioosiowa, z centralnym ryzalitem mieszczącym główne wejście, poprzedzone dwukolumnowym gankiem podtrzymującym balkon. Elewacje zachowały wiele elementów dawnego wystroju. Narożniki budynku zaakcentowane lizenami, przyziemie ozdobione boniowaniem pozornym, między kondygnacjami wydatne gzymsy, okna w obramowaniach uszatych. W ściany wmurowane liczne kamienne tablice z herbami i inicjałami właścicieli rezydencji. Układ wnętrz trzytraktowy, w korpusie z centralnie usytuowana sienią, w przedłużeniu której klatka schodowa. W większości pomieszczeń stropy płaskie, jedynie piwnice i część sal parteru nakryte sklepieniami kolebkowymi, kolebkowymi z lunetami, krzyżowymi i klasztornymi. W pn.-wsch. narożniku korpusu kaplica z bogatym wyposażeniem.
Do pałacu przylega park krajobrazowy z pierwszej połowy XIX wieku. W parku zachowana część stawów. W drzewostanie warto zwrócić uwagę na ciekawe okazy dębów szypułkowych i klonów srebrzystych. W parku rośnie również platan klonolistny i cyprysik błotny. W pobliżu rezydencji znajdują się zabudowania folwarczne, rozłożone wokół dwóch dziedzińców. Spośród budynków gospodarczych szczególnie interesujący jest murowany spichlerz pochodzący z około 1763-1765roku.
Zabytki w Konarach
Do rejestru zabytków w Konarach wpisano zespół pałacowy (30.06.1979r., nr rej.: 267/730/WŁ): pałac, park, spichrz (1.03.1965r., nr rej.: 268/1243 i 31.12.1982r., nr rej.: 917).
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Konar jest mało realny. W miejscowości zatrzymują się dosłownie pojedyncze autobusy PKS z Przeworna i Ziębic. Podróżującym samochodem proponuję jechać autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Przylesie, następnie DK401 do Grodkowa i dalej DK385 w stronę Ziębic. Z tej ostatniej trasy w Stanicy należy skręcić w prawo w lokalną drogę do Konar. Pałac wraz z otaczającym go park znajdują się w na prawo od głównej drogi. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 150 km. Na miejscu samochód trzeba zostawić na poboczu jezdni.
Damian Dąbrowski,
Październik 2011 r.
