Powiat wadowicki, gmina Brzeźnica
Rys historyczny i stan obecny
Kopytówka podobnie jak Paszkówka nigdy nie wchodziła w skład Śląska. Miejscowość została założona w XIII w, przez rodzinę Radwanitów na ziemiach tzw. korytarza radwanickiego. Terytorium to należące do Małopolski oddzielało enklawę krzęcińsko – radziszowską od reszty księstwa opolskiego. Po Radwanitach właścicielami Kopytówki była rodzina Burkartów. Pod koniec XV w. część ich posiadłości została skonfiskowana przez króla Jana Olbrachta i odtąd w Kopytówce były dwa majątki: królewski i szlachecki. Dobra szlacheckie w XVI w. należały do rodzin Przypkowskich i Strzałów. Następnie właściciele majątku często się zmieniali. W XVII w. był on między innymi w posiadaniu rodzin: Paszkowskich i Żydowskich. Od 1740 r. dobra należały do Ostrogórskich, a następnie do Poniatowskich, którzy w 1814 r. sprzedali je Antoniemu Baumowi. Po śmierci Józefa Bauma, syna Antoniego, majątek przeszedł w ręce rodziny Duninów. Przed wybuchem drugiej wojny światowej jego właścicielami byli bracia Ludwik i Piotr Dunin. W Polsce Ludowej po 1945 r. dobra zostały rozparcelowane, a rezydencję wraz z tzw. resztówką oddano w zarząd Leśnictwa Draboż. Następnie dwór należał do Leśnictwa w Tłuczani i był siedzibą Spółdzielni Rolniczej. Obecnie pełni funkcje mieszkaniowe i można go zobaczyć tylko z zewnątrz.
Dwór w Kopytówce został wzniesiony w stylu eklektycznym w 1870 r. na zlecenie Józefa Bauma. Budynek murowany z cegły, potynkowany, zbudowany na planie wydłużonego prostokąta, podpiwniczony, jedno- i dwukondygnacjowy, nakryty dachami dwuspadowymi wykonanymi z dachówki. Asymetryczną bryłę dworu urozmaicają liczne wieże i ryzality. Fasada (elewacja północna) dziewięcioosiowa z pozornym ryzalitem mieszczącym główne wejście, poprzedzonym portykiem wspartym na drewnianych słupach. Elewację zachodnią zamykają dwie wieże, przy elewacji wschodniej trzykondygnacjowa wieża będąca dominantą obiektu. Elewacje budynku ozdabiają dekoracyjne obramowania otworów okiennych. W otoczeniu dworu resztki wyburzanych budynków dawnego folwarku oraz park krajobrazowy. Do rejestru zabytków sztuki w Kopytówce wpisano: 20.03.1981 r. pod nr rej.: A-390/81 zespół dworski (dwór, oficyna, stajnia, spichlerz, park, ogrodzenie) oraz 21.09.1948 r. pod nr rej.: LKS-I-4-14/48 osobno sam park dworski.
Informacje praktyczne i dojazd
Wybierając dojazd komunikacją publiczną do Kopytówki najlepiej skorzystać z busów kursujących z Krakowa do sąsiedniej Paszkówki. Z Katowic do Krakowa można dotrzeć pociągiem lub autobusem. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic DK 44 w kierunku Krakowa, przez Tychy, Oświęcim, Spytkowice. W miejscowości Brzeźnica trzeba skręcić z tej trasy w prawo w lokalną drogę do Kopytówki. Odległość: w jedną stronę około 90 km. Przy pałacu można zaparkować samochód.
Damian Dąbrowski
Listopad 2010 r.
