Powiat świdnicki, gmina Żarów
(nazwa niemiecka: Raaben, Kreis Schweidnitz)
Początki miejscowości sięgają przełomu XII i XIII wieku, a pierwszy dokument w którym wzmiankowany był Kruków pochodzi z 1213r.czternastym stuleciu wioska była własnością rodziny von Czirn. Z czasem Kruków został podzielony na kilka działów należących do śląskiego rycerstwa. Pomiędzy 1381 a 1400 większość Krukowa nabył klasztor cystersów z Krzeszowic. W rękach zakonników wioska pozostała do 1532r., kiedy to odkupił ją Leonard von Schindel. Jego potomkowie pozostali właścicielami Krukowa do pierwszej połowy XVII w. Następnie miejscowość należała do przedstawicieli rodzin von Stange i von Rochau. W 1675r. zadłużony majątek w Krukowie ponownie nabyli cystersi z Krzeszowic. Pozostali oni właścicielami dóbr do sekularyzacji posiadłości kościelnych w Prusach w 1810 roku. W 1812r. majątek w Krukowie i Zastrużu zakupiła Maria Eliza Ruck z domu Hasenclever. Kolejnymi właścicielami dóbr w Krukowie byli: Sophia Flügel-Hasneclever, Johann Wilhelm Oelsner, Wilhelm Julius Teodor Oelsner, Eduard Oswald Wilhelm Oelsner, Adalbert Oelsner, Eugen von Kulimiz, Gerhard Rudolph Fritz Peter Eugen von Kulmiz, hrabia Karl Wilhelm Wolfgang von Keyserlingk, hrabia Wolfgang Karl Eugen von Keyserlingk i jego brat hrabia Adalbert Robert Aleksander von Keyserlingk. W latach trzydziestych XX wieku znaczna część gruntów majątku w Krukowie została wykupiona przez Towarzystwo Ziemskie z Wrocławia (Schlesiche Landgesellschaft in Breslau) i rozparcelowana. Po drugiej wojnie światowej część gruntów w Krukowie należała do Państwowego Gospodarstwa Rolnego z Zastruża, częścią zarządzała Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna z Kalna, a reszta była własnością rolników indywidualnych.
Szczegółową historię miejscowości można znaleźć na stronie internetowej Żarowskiej Izby Historycznej, a dokładnie pod tym linkiem
http://www.izba.centrum.zarow.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=26&Itemid=37
Wszystkim zainteresowanym historią Żarowa i okolic zdecydowanie polecam ten portal.
Dwór
Budynek został wzniesiony na początku XX wieku za rządów rodziny von Kulimiz. Dwór o cecha neorenesansowych pełnił funkcję siedziby zarządcy folwarku w Krukowie. Obiekt murowany z cegły, potynkowany, założony na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, nakryty dachem czterospadowym o niewielkim nachyleniu połaci, wykonanym z papy. Fasada siedmioosiowa, z centralnym głównym wejściem, zaakcentowanym spłaszczonym frontonem. W elewacji tylnej dwa wydatne półokrągłe ryzality, imitujące baszty. Elewacje budynku przekształcone, ze zmienionym układem okien, zachowały gzyms wieńczący z wydatnym fryzem arkadowym, gzyms kordonowy między kondygnacjami i proste gzymsy nadokienne. Obecnie dwór pełni funkcję wielorodzinnego budynku mieszkalnego i można go zobaczyć tylko z zewnątrz.
Zabytki w Krukowie
Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego obiektu w Krukowie.
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Krukowa zapewniają autobusy PKS kursujące między innymi ze Świdnicy i Żarów. Polecam dojazd z przesiadką w Żarowie. Dzięki stacji kolejowej do tego miasta można dotrzeć pociągiem z Jeleniej Góry, Wałbrzycha lub Wrocławia. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Legnicy do węzła Kostomłoty, następnie DK5 w stronę Strzegomia. Przed miejscowością Rusko z tej ostatniej trasy należy skręcić w prawo w lokalną drogę w stronę Żarowa. Za Mielęcinem należy z niej skręcić w lewo w drogę prowadzącą do Krukowa. Dawny folwark wraz z dworem znajduje się zaraz na początku miejscowości, na prawo od drogi. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 210 km. Samochód można zaparkować praktycznie przy samym dworze.
Damian Dąbrowski,
Czerwiec 2012 r.
