Powiat kamiennogórski, gmina Lubawka, dzielnica
(nazwa niemiecka Ullersdorf, Kreis Landeshut)
Zabytki w Lubawce Ulanowicach (Podlesiu)
Do rejestru zabytków w Ulanowicach (Podlesiu) wpisano: zespół rezydencji opackiej:
- kościół p.w. Świętych Wspomożycieli, 1685r., 1723r., nr rej.: A/2129/636/J z 29.04.1980r.
- pałac, obecnie dom mieszkalny nr 22, 1687r., koniec XVIII w., nr rej.: 635/J z 29.04.1980r.
- oficyny, j.w.
- budynki inwentarskie, j.w.
oraz willę z parkiem, ul. Podlesie 25, 1903r., nr rej.: 1303/J z 30.06.1997r.
Początki Ulanowic sięgają XIV wieku. Tereny na których powstała wioska już od końca trzynastego stulecia należały do cystersów z Krzeszowa. W rękach zakonników miejscowy majątek pozostał aż do kasaty kościelnych dóbr ziemskich w Królestwie Prus w 1810 roku. W drugiej połowie XVI wieku w Ulanowicach powstał klasztorny folwark. W 1626 roku dla zakonników wybudowano kościół. Za rządów opata Bernharda Rosy w latach 1685-1686 wzniesiono nową świątynię p.w. 14 Świętych Wspomożycieli, a w 1687 roku obok niej dom mieszkalny. W ten sposób wokół prostokątnego dziedzińca powstał kompleks zabudowań obejmujący kościół, pałac opacki, oficyny i zabudowania gospodarcze. Kolejne przebudowy i remonty kościoła miały miejsce w 1723 i 1792 roku. Pałacyk opacki położony jest na północ od kościoła, do którego jest ustawiony prostopadle. Obydwa budynki łączy brama wjazdowa z krytym gankiem łączący piętro budynku mieszkalnego z emporą muzyczną. Za rządów opata Piotra II, w latach 1791-1792, według projektu opolskiego architekta Johanna Georga Rudolfa, pałac opacki został przebudowany. Obecnie jest to murowany budynek wzniesiony na rzucie wydłużonego prostokąta, potynkowany, dwukondygnacyjny, Elewacja wschodnia, od podwórza, siedmioosiowa, podzielona na trzy części pilastrami w wielkim porządku, w części środkowej wejście ozdobione kamiennym portalem. Elewacje ozdabiają detale barokowe i klasycystyczne, obramienia okienne z uszakami i kluczem, płyciny podokienne, motywy wykonane w stiuku. W elewacji zachodniej zachował się kolejny portal. W naczółku posiada on herb klasztoru krzeszowskiego, a w partii gzymsu okapowego wachlarzowy ornament z inicjałami opata Piotra II - P.A.G. (Petrus Abbas Grissoviensis). Wnętrza pałacu opackiego przebudowano w kolejnych stuleciach. Do dziś przetrwała tylko część sklepionych pomieszczeń. Pierwotnie na piętrze znajdowały się reprezentacyjne pomieszczenia opata, a na parterze refektarz z malowidłami ściennymi. Natomiast bracia zakonni posiadali cele w oficynie wznoszącej się na północ od pałacu. Obecnie ten budynek pełni funkcje gospodarcze.
Majątek w Ulanowicach na początku XX wieku
Źródło: https://polska-org.pl/7579790,foto.html?idEntity=5121759 (dostęp: 21.02.2019r.)
Źródło: https://polska-org.pl/3377998,foto.html?idEntity=5121759 (dostęp: 21.02.2019r.)
Po kasacie dóbr zakonnych w 1810 roku majątek w Ulanowicach wszedł w skład królewskiej domeny. Przez wiele lat w zabudowaniach poklasztornego folwarku mieściło się królewskie nadleśnictwo. Po 1945 roku zabudowania nieuszkodzone w czasie działań wojennych przejęło państwo polskie. Pałac opatów zmieniono w wielorodzinny budynek mieszkalny, W zabytku nie prowadzono większych prac remontowych. Jego właścicielem zostało Nadleśnictwo Kamienna Góra. Obecnie w dalszym ciągu pałac pełni funkcje mieszkalne i można go zobaczyć z zewnątrz.
Podlesie, dawniej Ulanowice, obecnie dzielnica Lubawki znajduje się około 13 kilometrów na południe od Kamiennej Góry. Najkrótszy dojazd z miasta powiatowego zapewnia DK 5 łącząca Kamienną Górę i Lubawkę. Następnie z Lubawki należy jechać ulicami: Szymrychowską i Podlesie. Kościół i zespół pałacowy znajdują się w północnej części Podlesia. Dokładny adres: Podlesie nr 22.
Innym zabytkiem wpisany do rejestru jest willa z parkiem z 1903 roku. Adres budynku Podlesie nr 25.
Damian Dąbrowski,
Luty 2019r.