Powiat nyski, gmina Otmuchów
(nazwa niemiecka: Lobedau, Kreis Grottkau)
Rys historyczny i stan obecny:
Miejscowość lokowana na prawie niemieckim w XIII w. W dokumencie z 1302 r. wzmiankowany był kościół p.w. św. Mikołaja w Lubiatowie. Brak materiałów źródłowych uniemożliwia dokładniejsze przedstawienie dziejów miejscowości. Od 1874 r. majątek w Lubiatowie należał do rodziny Gethmann. W 1937 r. jego właścicielką była Pani Käthe Getmann z domu Bannerth. Po drugiej wojnie światowej posiadłość została upaństwowiona. Do 1978 r. pałac w Lubiatowie był własnością miejscowego Państwowego Gospodarstwa Rolnego, pod jego zarządem budynek był w dobrym stanie technicznym, o czym świadczy zdjęcie w Katalogu Zabytków Sztuki (t. VII, zeszyt 3) z 1964 r. Następnie dawną rezydencją krótko (do 1980 r.) zarządzało Towarzystwo Turystyczno – Krajoznawcze, po czym budynek pozbawiony gospodarza nie był zagospodarowany. Na rezultaty nie trzeba było długo czekać, w latach dziewięćdziesiątych zawaliła się znaczna część dachu oraz stropy. Obecnie obiekt należy do władz samorządowych, które bezskutecznie szukają inwestora zainteresowanego jego odbudową. Teren wokół pałacu nie jest ogrodzony, ale zabytek najlepiej zobaczyć tylko z zewnątrz, ponieważ wchodzenie do zrujnowanego budynku grozi wypadkiem. W pobliżu ruin pałacu zachowały się pozostałości dawnego folwarku, wśród których wyróżnia się pochodzący z 1725 r. barokowy spichlerz. Obiekt niewątpliwie wart zachowania, niestety nie użytkowany, już wkrótce może również zostać zniszczony.
Renesansowy dwór w Lubiatowie zbudowano około 1600 r., około połowy XIX w. budynek przeszedł gruntowną przebudowę, od czasu której określano go również jako pałac. Zabytek murowany z kamienia i cegły, potynkowany, wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, nakryty był dachem siodłowym. Fasada (elewacja wschodnia) dwunastoosiowa, z głównym wejściem umieszczonym na osi budynku. Od strony głównej drogi zachowana ściana szczytowa, przekształcona poprzez połączenie murem z półkolistym przyczółkiem dwóch mniejszych renesansowych szczytów. W narożniku pd.-zach. wydatna kamienna stożkowa szkarpa. Elewacje zachowały ślady podziałów ramowych, wykonanych za pomocą wydatnych gzymsów i pilastrów oraz fragmenty prostokątnych obramowań otworów okiennych i płycin podokiennych. Zrujnowana wnętrza zbudowane były w układzie dwutraktowym. W niektórych pomieszczenia zachowały się resztki drewnianych stropów i sufitów z dekoracją sztukatorską.
Dwór w Lubiatowie został wpisany do rejestru zabytków sztuki, razem ze spichlerzem, dnia 23.05.1964 r., pod nr rej.: 897/64. W rejestrze od 16.02.1966 r. znajduje się również kościół parafialny p.w. św. Mikołaja, nr rej.: 1152/66.
Informacje praktyczne i dojazd:
Dojazd komunikacją publiczną do Lubiatowa jest możliwy, jednak trudny i czasochłonny. W pierwszej kolejności należy dotrzeć do Nysy, z Gliwic najlepiej pociągiem, z przesiadką w Kędzierzynie – Koźlu lub Opolu. Z Nysy do Lubiatowa dojazd zapewniają autobusy PKS, przy czym należy wziąć pod uwagę, że jeżdżą one rzadko (6 kursów) i tylko w dni robocze. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Prądy, następnie DK 46 w stronę Kłodzka, z tej ostatniej trasy należy skręcić w prawo do Otmuchowa. Z miasta najlepiej wyjechać ul. Warszawską prowadzącą do Sarnowic. Droga dalej prosto prowadzi przez Ligotę Wielką do centrum Lubiatowa. Odległość: około 145 km. Ruiny pałacu znajdują się tuż obok kościoła, samochód trzeba zostawić na poboczu drogi.
Damian Dąbrowski,
Wrzesień 2010 r.
