Powiat trzebnicki, gmina Trzebnica
(nazwa niemiecka Kloch-Ellguth, w latach 1937-1945 Kloch-Felde, Kreis Trebnitz)
Zabytki w Ligocie
Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego obiektu w Ligocie. W ewidencji zabytków ujęto jedynie park pałacowy. Pofolwarczne zabudowania nie są w ogóle objęte ochroną konserwatorską.
Ligotę założono na przełomie XIV i XV wieku. Wioskę wzmiankowano w 1408 roku pod nazwą Elgot. Majątek w miejscowości należał do rodzin von Salisch, von Schlichting, von Kalkreuth, von Kanitz. W 1765 roku dobra nabył Franz Leopold von Kloch, a nazwę wioski zmieniono od jego nazwiska na Kloch-Ellguth. Następnie na początku XIX wieku posiadłość odziedziczył Leopold Otto Ferdinand von Kloch, który odsprzedał ją swojej siostrze Joannie Helenie, zamężnej von Poser. Kolejni właściciele dóbr pochodzili z rodów von Poser, Richter i von Loebbecke. W latach 1902–1945 w Ligocie wzmiankowano Wolfa von Loebbecke. W 1937 roku należąca do niego posiadłość liczyła 233 ha, w tym 161,5 ha pól uprawnych, 22 ha łąk, 35 ha lasów, 3 ha pastwisk, 0,5 ha stawów, 3 ha parku, 2 ha ogrodu, 6 ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków.
Pałac w pierwszej połowie XX wieku
Źródło: https://polska-org.pl/5499603,foto.html?idEntity=5599575 (dostęp: 16.01.2020r.)
Dzięki przedwojennej fotografii można opisać wygląd rezydencji. Siedziba szlachecka w Ligocie była budynkiem murowanym, założonym na planie prostokąta, podpiwniczonym, dwukondygnacyjnym, z częściowo użytkowym poddaszem, nakrytym wysokim dachem łamanym z powiekami. Fasada posiadała dziewięć osi. W jej części centralnej umieszczono trzyosiowy ryzalit pozorny z głównym wejściem do budynku. Wejście poprzedzał niewielki taras i schody. Nad wejściem ozdobionym skromnym portalem umieszczono kartusz herbowy. Pozorny ryzalit akcentowała trzyosiowa wystawka, zamknięta trójkątnym naczółkiem. Elewacje były skromnie dekorowane, z wydatnym gzymsem wieńczącym oraz prostymi opaskami okiennymi. Znaczenie pierwszej kondygnacji budynku podkreślały festonowe dekoracje umieszczone nad oknami. Układ wnętrz pozostaje nieznany. Zapewne na osi pałacu mieściła się sień z klatką schodową. Parter pełnił funkcje reprezentacyjne, tzw. piano nobile, na piętrze znajdowały się pomieszczenia o mniejszej wysokości.
Ligota w czerwcu 2019 roku
Rezydencja w Ligocie miała przynajmniej osiemnastowieczną metrykę. Siedzibę pańską w miejscowości wzmiankowano w latach 1785, 1830 i 1845. Pałac w Ligocie został spalony w 1945 roku przez żołnierzy Armii Czerwonej. Zrujnowana rezydencja przez kolejne dekady służyła jako źródło budulca dla mieszkańców wioski. Ostatecznie pałac wyburzono w latach siedemdziesiątych XX wieku. Dziś jedynym śladem po majątku jest pozostałość folwarku – trzy budynki gospodarcze założone wokół prostokątnego dziedzińca. Przetrwał fragment bramy wjazdowej, brukowana droga na folwark i zaniedbany park. W jego drzewostanie warto zwrócić uwagę na lipy, kasztanowce, świerki, skrzydłoorzech, buk purpurowy, dęby. Licznie występują samosiejki, z dominacją robinii akacjowej i głogów. Pomiędzy parkiem a folwarkiem znajduje się kilka zaniedbanych stawów.
Ligota na zdjęciach Damiana Marcińczaka.
Serdecznie dziękuję Damianowi Marcińczakowi za przesłanie jego fotografii oraz zgodę na ich publikację.
Ligota położona jest około sześciu kilometrów na północny wschód od Trzebnicy. Przez wioskę przebiega droga krajowa nr 15 łącząca Trzebnicę z Ostródą. Podróżując z Trzebnicy na pozostałości dawnego majątku natrafia się na początku Ligoty, zabudowania znajdują się na północ od wspomnianej DK15.
Damian Dąbrowski,
Styczeń 2020r.