Powiat lubliniecki, miasto
(nazwa niemiecka Lublinitz, w latach 1941-45 Loben, Kreis Lublinitz)
Rys historyczny i stan obecny:
Lubliniec został założony około 1270 r. przez księcia opolskiego Władysława. W osadzie znajdował się niewielki obiekt obronny pełniący funkcję strażnicy bądź zamku myśliwskiego oraz kaplica książęca. Za panowania syna księcia Władysława, Bolesława I Lubliniec otrzymał prawa miejskie. Miasto otaczał pierścień wałów ziemnych i fos, a prowadziły do niego trzy bramy: Krakowska, Opolska i Oleska. Lubliniec należał do Piastów opolskich do 1532 r., z niewielką przerwą w latach 1396-1401, kiedy w wyniku wojny Władysława II opolskiego z królem polskim Władysławem Jagiełłą był w posiadaniu Spytka z Melsztyna. Miejscowość pomimo położenia przy szlaku handlowym prowadzącym z Wrocławia do Krakowa rozwijała się powoli. Po 1532 r. miasto z zamkiem znalazło się w rękach Habsburgów. Królowie czescy nie interesowali się zbytnio losem osady i często przekazywali ją w zastaw miejscowej szlachcie. Wreszcie w 1587 r. majątek nabyła rodzina Kochcickich. W posiadaniu tego rodu Lubliniec pozostał do 1629 r., kiedy to za udział w wojnie trzydziestoletniej po stronie protestantów cesarz skonfiskował dobra hrabiego Andrzeja Kochcickiego. Po licznych zmianach właścicieli miasto w 1645 r. zakupiła rodzina Cellarich. Za ich panowania Lubliniec w 1650 r. spustoszył ogromny pożar, który poza zabudową miejską zniszczył również przebudowany przez Kochcickich zamek. Callerowie odbudowali rezydencję w formie barokowego pałacu. W 1655 r. znalazł w nim schronienie obraz Matki Boskiej Częstochowskiej wywieziony przez paulinów z jasnogórskiego klasztoru. Po rodzinie Cellarich w latach 1727-1763 posiadaczami pałacu byli członkowie rodu de Garnier. W latach 1763-1784 właściciele majątku bardzo często się zmieniali i nie przebywali na stałe w Lublińcu. W 1784 r. dobra lublinieckie nabył Franciszek Grotowski, który odnowił pałac w stylu klasycystycznym. Franciszek Grotowski nie doczekał się męskiego potomka i w testamencie zapisał swój majątek na rzecz sierocińca. Władze pruskie zlekceważyły ten dokument i po śmierci małżonki Grotowskiego w 1815 r. sprzedały pałac. W latach 1815-1892 należał on między innymi do: Gaszynów, Ziemięckich i Kielmanów. W 1847 r. z pieniędzy Grotowskiego wybudowano w Lublińcu zakład wychowawczy, tak z dużym opóźnieniem zaczęto realizować jego plany. Sam pałac w latach 1849-1879 wykorzystywano jako siedzibę Sądu Powiatowego i Okręgowego. Ostatecznie w 1893 r. rezydencję zakupiła Rejencja Opolska i zaadaptowała budynek na szpital psychiatryczny. Dawny pałac pełnił te funkcję również po drugiej wojnie światowej, aż do 1975 r., kiedy to ze względu na zły stan techniczny został opuszczony. Niezagospodarowany budynek przez następne trzydzieści lat popadał w ruinę. W 1999 r. powstała Fundacja „Zamek Lubliniecki”, której celem była odbudowa pałacu, niestety przerosło to jej możliwości. Władze samorządowe doprowadziły do wydzielenia zabytku z terenu szpitala psychiatrycznego i poszukiwały prywatnego inwestora. W maju 2004 r. ogłoszono przetarg na sprzedaż budynku wraz z parkiem o powierzchni 1,5 ha. Zabytek znalazł właściciela za nieco ponad 370 tysięcy zł. Prowadzone przez niego prace budowlane zostały zakończone w sierpniu 2010 r. Obecnie w zabytku funkcjonuje luksusowy, czterogwiazdkowy hotel.
Aktualizacja zdjęć maj 2012r.
Pałac nazywany zamkiem
Klasycystyczny pałac z elementami neorenesansowymi, wzniesiony w miejscu średniowiecznego zamku, budynek murowany z cegły, potynkowany, założony na planie prostokąta, dwukondygnacjowy, nakryty dachem mansardowym z nowszymi lukarnami. Fasada jedenastoosiowa z centralnie umieszczonym głównym wejściem, zamknięta dwoma ryzalitami, mieszczącymi klatki schodowe. Na osi elewacji tylnej nieznaczny pięcioosiowy ryzalit. Okna w ozdobnych obramieniach, podziały elewacji wykonane za pomocą gzymsów i pilastrów.
Aktualizacja zdjęć maj 2012r.
Informacje praktyczne i dojazd:
W Lublińcu znajduje się dworzec kolejowy na linii Tarnowskie Góry – Kluczbork, dzięki czemu do miejscowości można stosunkowo łatwo dojechać komunikacją publiczną. W ciągu dnia kursuje kilka pociągów z Katowic do Lublińca. Z Gliwic można dojechać autobusem KZK GOP nr 80 lub 112 do Tarnowskich Gór, skąd poza pociągami z Katowic są jeszcze dodatkowe składy do Lublińca. Wybierającym podróż samochodem proponuję jechać z Gliwic DK 78 do Tarnowskich Gór, a następnie DK 11 w kierunku Poznania, ta ostatnia droga prowadzi przez Lubliniec. Odległość: w jedną stronę niecałe 55 km. Na miejscu samochód można zostawić na parkingu przy pobliskim szpitalu.
Damian Dąbrowski,
Grudzień 2009 r., aktualizacja zdjęć maj 2012r.
Zdjęcia ukazujące stan zabytku w czerwcu 2009r.
