Powiat lubliniecki, dzielnica miasta Lubliniec
(nazwa niemiecka: Klein Droniowitz, Kreis Lublinitz)
Rys historyczny i stan obecny:
Początki Droniowic sięgają co najmniej XIV w., kiedy to w miejscowości wzniesiono zamek. Majątek w Droniowicach w tym czasie należał do Piastów opolskich. W 1358 roku książę Albert strzelecki przekazał go wraz zamkiem i innymi dobrami w okolicach Lublińca Merbotowi Swentopolconisowi, synowi starosty księstwa strzeleckiego, Stefana z Żyrowej. Merbota związany z księciem Władysławem Opolczykiem zajmował wysokie stanowiska, był między innymi starostą przemyskim, wieluńskim i generalnym starostą opolskim. Zmarł po 1383 roku. Zamek w Droniowicach wraz z resztą majątków należał do jego krewnych, zwanych Żyrowskimi do 1587 roku, kiedy to dobra droniowickie kupiła rodzina Kochcickich. W czasie wojny trzydziestoletniej, Droniowice prawdopodobnie zostały skonfiskowane wraz z resztą posiadłości Andrzeja Kochcickiego (zm. 1633 r.). O dalszych losach majątku i zamku nie posiadamy informacji. W źródłach trudno również znaleźć wiadomości o początkach dóbr rycerskich Małe Droniowiczki, zapewne wydzielonych z Droniowic. W XIX w. majątek w Droniowiczkach należał do rodziny Renerdów ze Strzelec Opolskich. W 1873 r. hrabia Johann Maria Renard sprzedał dobra Droniowiczki i Rusinowice księciu Karolowi zu Hohenlohe – Ingelfingen z Koszęcina. Książę Karol zamieszkał w nabytym majątku i przebywał w nim aż do śmierci w 1890 r. Ponieważ pozostawił znaczne długi, rodzina zmuszona była sprzedać jego posiadłości. W 1905 roku właścicielem dóbr rycerskich Małe Droniowiczki był hrabia Roger von Seherr – Thoss. W tym czasie majątek ten liczył ponad 1916 ha powierzchni, w tym około 1492 ha lasów. W 1912 r. państwo pruskie wykupiło część dóbr rycerskich Małe Droniowiczki i utworzyło Nadleśnictwo Państwowe Czarny Las, później przekształcone w Nadleśnictwo Lubliniec. W 1921 r. właścicielem reszty majątku, o powierzchni niecałych 232 ha był dr Staniek. Po przeprowadzeniu w 1921 roku plebiscytu na Górnym Śląsku, decyzją komisji alianckiej Droniowiczki razem z większością powiatu lublinieckiego weszły w skład odrodzonego państwa polskiego. Z księgi adresowej z 1937 r. można się dowiedzieć, że w tym czasie właścicielem majątku, zmniejszonego do 185 ha, był Ludwik Pilawa. Po drugiej wojnie światowej resztka dóbr została zapewne znacjonalizowana. Wobec braku materiałów źródłowych trudno odtworzyć historię dworu w Małych Droniowiczkach. Budynek mógł zostać wzniesiony w XIX w. jako zameczek myśliwski przez rodzinę Renard, bądź też po 1873 r., jako rezydencja dla księcia Karola zu Hohenlohe – Ingelfingen. Nie wiadomo czy w 1912 r. znalazł się w części majątku zakupionej przez państwo pruskie. Po drugiej wojnie światowej dwór był użytkowany przez Nadleśnictwo Lubliniec. W 1978 r. w związku z budową nowej siedziby Nadleśnictwa, być może został opuszczony. Losy tego obiektu są pełne białych plam. W ostatnim czasie zdewastowany budynek ponoć został sprzedany przez Nadleśnictwo Lubliniec prywatnemu inwestorowi.
Pochodzący z XIX w. klasycystyczny dwór, przebudowany z zatarciem cech stylowych, murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na rzucie prostokąta, podpiwniczony, parterowy z mezzaninem (półpiętrem, ostatnią niższą kondygnacją), nakryty był dachem dwuspadowym, ostatnio wykonanym z eternitu. Fasada jedenastoosiowa, z centralnym dwukondygnacjowym ryzalitem. W elewacji tylnej analogiczny ryzalit. W jednej z krótszych elewacji budynku wtopiona w korpus, kwadratowa, czterokondygnacyjna wieża. W przyziemiu wieży znajduje się główne wejście, poprzedzone schodami, flankowane dwoma lizenami podtrzymującymi uproszczone belkowanie. W przeszłości nad wejściem znajdowała się inskrypcja z datą budowy bądź kartusz herbowy. Elewacje budynku pozbawione ozdobnych detali architektonicznych. Zachowany wydatny gzyms przepaskowy między kondygnacjami oraz ślady boniowania, przykrytego nowszym tynkiem.
Informacje praktyczne i dojazd:
Dojazd komunikacją publiczną do Lublińca nie stanowi problemu. W miejscowości znajduje się stacja kolejowa na której zatrzymują się między innymi pociągi z Tarnowskich Gór, Katowic i Kluczborka. Z centrum Lublińca do opisywanego obiektu jest dosyć daleko dlatego proponuję zabrać ze sobą do pociągu rower. Następnie należy kierować się ulicami Stalmacha i Myśliwską, po czym za torami kolejowymi trzeba skręcić w pierwszą drogę w lewo. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic DK 78 do Tarnowskich Gór, a następnie DK 11 w kierunku Poznania. Z tej ostatniej trasy należy skręcić w prawo do Lublińca – w ulicę Stalmacha i następnie jechać zgodnie z podanym powyżej opisem trasy rowerowej. Odległość: w jedną stronę około 50 km.
Damian Dąbrowski,
Listopad 2010 r.
Administratorzy serwisu dziękują Panu Adamowi Wołoszczakowi za zainteresowanie losem dworu w Małych Droniowiczkach i przesłanie fotografii budynku.
