Powiat trzebnicki, gmina Zawonia
(nazwa niemiecka Nieder- und Ober - Mahliau, Kreis Trebnitz)
Zabytki w Miłonowicach
Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego obiektu w Miłonowicach.
W ewidencji zabytków uwzględniono m.in.: zespół dworski dolny (oficyna dworska, dwa budynki gospodarcze nr 15/2, spichlerz, stodoła, obory, kolejne dwa budynki gospodarcze, park dworski), zespół dworski górny (willa i budynek gospodarczy nr 15/9, dom mieszkalny nr 15/6, park dworski).
Historia dóbr Miłonowice Dolne
Majątek w miejscowości należał m.in. do rodzin von Dreski w 1743 roku, von Karrasch w 1748 roku, von Brau w 1763 roku, von Uthmann w 1770 i 1785 roku. W 1785 roku w Miłonowicach Dolnych wzmiankowano pańską siedzibę i folwark. Od 1789 roku włości posiadała rodzina von Walther. W latach 1872–1876 w księgach adresowych dotyczących Miłonowic Dolnych pojawiał się porucznik w stanie spoczynku Hermann von Walther. Jego spadkobiercą został deputowany powiatowy Oskar von Walther wzmiankowany w latach 1886–1912. Kolejni właściciele: wdowa Martha von Walther, z domu Hoffmann (1917r., 1930r.), jej córka pani von Hertell, z domu von Walther (1921r., 1930r.). W 1937 roku dobra rycerskie w Miłonowicach Dolnych należały Katherina von Hertell, z domu von Walther, i Ruth Gerdy von Scheliha, z domu von Hertell. Włości w 1937 roku liczyły 177,7 ha, w tym 159,7 ha pól uprawnych, 6 ha łąk, 5 ha lasu, 3 ha parku i ogrodu, 4 ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków.
Dwór w Miłonowicach Dolnych
Źródło: https://polska-org.pl/795332,foto.html?idEntity=6519427 (dostęp: 29.02.2020r.)
Ruiny rezydencji na zdjęciach Damiana Marcińczaka
Serdecznie dziękuję Damianowi Marcińczakowi za przesłanie jego fotografii oraz zgodę na ich publikację.
Dwór w Miłonowicach Dolnych wzmiankowano już w XVIII w. Budynek posiadał konstrukcję szachulcową. Po 1945 roku rezydencja pełniła funkcje mieszkalne. Urządzono w niej również świetlicę. W latach osiemdziesiątych XX wieku dwór popadł w ruinę, a rozebrano go stosunkowo niedawno w ostatnim dziesięcioleciu dwudziestego stulecia. Pozostałością po dawnym majątku są zabudowania gospodarcze (spichlerz, stodoła, obory), oficyna oraz park dworski. Budynki gospodarcze i mieszkalne z trzech stron otaczają pierwotny dziedziniec folwarczny. Większość zabudowań jest użytkowana, w ostatnim czasie jeden z budynków został rozebrany, pozostały z niego tylko fragmenty przyziemia. Z czwartej strony do dziedzińca przylega park, w którym można odnaleźć fragmenty murów parteru, a także piwnice rezydencji.
Miłonowice Dolne w czerwcu 2019r.
Historia dóbr Miłonowice Górne
Posiadłość należała m.in. do rodzin von Stosch w 1743 roku, von Helmrich w 1743 roku, von Krause i ponownie von Helmrich w 1766 roku. Następnie około 1780 roku została zakupiona przez Hansa Friedricha von Uthmanna. W 1785 roku w Miłonowicach Górnych wzmiankowano pańską siedzibę i folwark. W 1804 roku posiadłość odziedziczył małoletni Erdmann von Uthmann, syn Hansa Friedricha. Według dokumentu z 1845 roku właścicielem posiadłości był major Erdmann von Uthmann. W wiosce znajdował się pałac, folwark, wiatrak, gorzelnia i browar. W 1861 roku włości otrzymał w spadku Max von Uthmann. Kolejnym właścicielem dóbr został jego syn generał porucznik Paul von Uthmann. Od 1918 roku majątek należał do wdowy Berthy von Uthmann z domu Westernhagen. Pozostał w jej rękach co najmniej do 1930 roku. W 1937 roku w księdze adresowej jako właściciel posiadłości został wymieniony małoletni Hans Alexander von Uthmann. W tym czasie dobra rycerskie w Miłonowicach Górnych liczyły 171 ha: 134 ha pól uprawnych, 10 ha łąk, 3,5 ha pastwisk, 0,5 ha wód, 17 ha lasu, 1,5 ha parku, 1,5 ha ogrodu, 3 ha dróg i podwórzy gospodarczych.
Dwie rezydencje w Miłonowicach na przedwojennej widokówce
Źródło: https://polska-org.pl/3442543,foto.html?idEntity=6519427 (dostęp: 29.02.2020r.)
Pozostałości rezydencji w Miłonowicach Górnych na zdjęciach Damiana Marcińczaka
Serdecznie dziękuję Damianowi Marcińczakowi za przesłanie jego fotografii oraz zgodę na ich publikację.
Pałac w Miłonowicach Górnych wzmiankowano już w osiemnastym stuleciu. Przebudowany w XIX wieku budynek został spalony w 1945 roku przez żołnierzy radzieckich. Już w pierwszych latach powojennych ruina została rozebrana. Po rezydencji pozostało rumowisko oraz częściowo zasypane piwnice. Do dziś jako ślad po majątku przetrwały jedynie dwa budynki gospodarcze, tworzące pierwotnie wschodnią pierzeję dziecińca folwarcznego. Dawny dziedziniec jest kompletnie nieczytelny, zarośnięty trawami, krzewami i drzewami. Do resztek folwarku przylega zaniedbany park.
Miłonowice Górne w czerwcu 2019r.
Miłonowice położone są około 14 kilometrów na południowy wschód od Trzebnicy. Z miasta powiatowego najkrótszy dojazd zapewnia droga wojewódzka nr 340 w kierunku Oleśnicy. Z miejscowości Zawonia położonej przy drodze wojewódzkiej nr 340 do Miłonowic należy jechać drogą lokalną przez Tarnowiec i Cielętniki. Dawne Miłonowice Górne to obecnie północna część wioski, natomiast zespół dworski Miłonowice Dolne znajduje się na jej południowym krańcu.
Damian Dąbrowski,
Luty 2020r.