Powiat średzki, gmina Malczyce
(nazwa niemiecka Maserwitz, Kreis Neumarkt)
Zabytki w Mazurowicach
Do rejestru zabytków w nie wpisano żadnego obiektu w Mazurowicach.
W ewidencji zabytków uwzględniono m.in. cmentarz leśny, zespół folwarczny, owczarnię, kilka domów mieszkalnych, remizę strażacką, szkołę.
Miejscowość wzmiankowano w 1358r. jako Masorouicz. W 1506 roku właścicielem Mazurowic był Hans von Redlitz. W XVI wieku wioska należała do pochodzącej z Kochlic koło Legnicy linii rodu von Falkenhain. W 1721 roku dobra posiadał Hans Friedrich von Rothkirch. Przed 1747r. majątek otrzymała w spadku Sophie Rosine wdowa von Rothkirch, z domu von Gaffron. Kolejnymi właścicielami wsi byli w 1761r. baronówna von Rothkirch, a od 1786r. Karl Ernst Friedrich von Bibra. W 1789 roku w Mazurowicach znajdowała się pańska siedziba, folwark, 12 gospodarstw zagrodniczych, młyn, kuźnia, 18 domów. Wieś liczyła 95 mieszkańców. W 1830 roku dobra należały do wdowy Ullbricht i jej dzieci. W Mazurowiczach wzmiankowano 25 domów, pałac, 147 mieszkańców, w tym 4 katolików, wiatrak, browar i gorzelnię. W 1843r. posiadłość za 46000 talarów reńskich nabył porucznik von Hertell. W jego rękach dobra pozostały przynajmniej do 1845 roku. W opisie wioski wymieniono 26 domów, pałac, 171 mieszkańców, w tym 11 katolików, wiatrak, browar, gorzelnię, hodowlę 750 owiec merynosów. Kolejnymi właścicielami włości byli: w latach 1856-58 H. von Tempsky, w 1861r. kupiec Altmann, w 1866r. M. Heinemann, w latach 1872-1876 Simon Cohn, kupiec z Wrocławia, w 1886r. porucznik Oskar Engel, w 1894r. Max Wurm. W latach 1902-1909 posiadłość należała do Juliusa Repperta. Przy folwarku działała gorzelnia i cegielnia. W 1912 roku posiadłość była już w rękach Mariana von Bądkowskiego, by przed 1917 rokiem przejść na własność Karla Kiefera. Z kolei w 1921 roku majątek należał do porucznika kawalerii w stanie spoczynku Waltera Sternberga z Mazurowic i Leo Lewina fabrykanta z Wrocławia. W księgach adresowych z lat 1926-1930 wzmiankowano już jedynie Leo Lewina fabrykanta z Wrocławia. W 1937 roku majątek był własnością Spółki Ziemskiej z Berlina oraz Powiatowej i Miejskej Kasy Pożyczkowej ze Środy Śląskiej. Generalnym pełnomocnikiem był Rathe, a inspektorem Gustav Winde. Zatrudniano asystenta i leśniczego. Funkcję administratora gorzelni pełnił Gustav Grote. Majątek liczył 406,95ha, w tym 272,61ha pól uprawnych, 17,75ha łąk, 1,25ha pastwisk, 100,88ha lasów, 1ha parku, 2ha ogrodu, 11,46ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków.
Pałac przed 1945 rokiem
Źródło: https://polska-org.pl/636484,foto.html?idEntity=505956 (dostęp: 2.09.2020r.)
Rezydencję w Mazurowicach wzmiankowano w 1789, 1830 i 1845 roku. Wspomniana siedziba szlachecka została zastąpiona około 1865 roku przez neogotycki pałac ufundowany zapewne przez Heinemanna. Był to budynek murowany, założony na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, nakryty dachem płaskim. Główne wejście znajdowało się w centralnym trzyosiowym ryzalicie. Elewacje rezydencji ozdabiały typowe neogotyckie detale: gzymsy, nadokienniki, krenelaż, pinakle. Przed pałacem znajdował się gazon.
Pałac został w niewielkim stopniu uszkodzony w końcowej fazie drugiej wojny światowej. Budynek rozebrano już w latach 50. XX wieku, a uzyskany materiał budowlany wywieziono w głąb Polski. Obecnie ze znacznego majątku pozostały zabudowania gospodarcze otaczające prostokątny dziedziniec oraz oficyna. Po samym pałacu pozostało niewielkie gruzowisko porośnięte samosiejkami i podszytem.
Mazurowice położone są około 13 kilometrów na północny-zachód od Środy Śląskiej. Przez wieś przebiega droga krajowa nr 94 łącząca Środę Śląską z Legnicą. Dawny zespół folwarczny znajduje się na zachodnim krańcu wsi, na południe od wspomnianej trasy. Prowadzi do niego ulica Spółdzielcza.
Lokalizacja miejsca po pałacu 51°12'42.8"N 16°27'14.5"E
Damian Dąbrowski,
Wrzesień 2020r.
