Powiat brzeski, gmina Skarbimierz
(nazwa niemiecka: Mollwitz, Kreis Brieg)
Pierwsza wzmianka o miejscowości: początki miejscowości sięgają XIII w., w 1288 r. po raz pierwszy wzmiankowano kościół w Małujowicach.
Rys historyczny i stan obecny:
Na temat historii Małujowic posiadamy bardzo niewiele informacji. Miejscowość znana jest przede wszystkim z ozdobionego polichromiami kościoła p.w. Jakuba Apostoła (pierwotnie Wszystkich Świętych) oraz bitwy stoczonej 10 kwietnia 1741 roku pomiędzy pruskimi wojskami dowodzonymi przez króla Fryderyka II a armią austriacką pod komendą feldmarszałka Wilhelma Reinharda von Neipperga. Pierwsze informacje na temat posiadłości ziemskiej w Małujowicach dotyczą dopiero XIX wieku. W 1865 r. jej właścicielem był Wilhelm Langner. Z księgi adresowej z 1905 r. wynika, że majątek liczący 182,5 ha należał do Wolfganga Meupa i pani Elzy z domu Ufzig. W 1910 r. dobra w Małujowicach nabył Richard Arndt. Dwa lata później właścicielką 205 hektarowego majątku była Pani Roza Arndt. Następnie posiadłość odziedziczył Herman Arndt (wzmiankowany w księgach adresowych 1921-1937), zapewne syn Richarda i Rozy Arndt. Po drugiej wojnie światowej majątek został upaństwowiony i przekazany Państwowemu Gospodarstwu Rolnemu. Dwór w Małujowicach w latach sześćdziesiątych XX w. przekształcono na budynek biurowy. Obecnie pełni funkcje mieszkalne i można go zobaczyć tylko z zewnątrz. Wokół dworu zachowane niewielkie resztki parku krajobrazowego oraz zabudowania gospodarcze folwarku, wśród nich szczególnie ciekawie prezentuje się budynek z wysoką wieżą, pierwotnie wiatrak, po drugiej wojnie światowej przebudowany.
Dwór
Klasycystyczny dwór w Małujowicach wzniesiono w XIX w. Niestety na razie nie sposób ustalić jego fundatora, ani dokładnej daty powstania budynku. Dwór murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na planie prostokąta, z wydatnymi ryzalitami, dwukondygnacjowy, z zagospodarowanym poddaszem, nakryty dachami dwuspadowymi z nowszymi świetlikami, wykonanymi z dachówki. Fasada o przekształconym układzie otworów okiennych, flankowana dwoma dwukondygnacyjnymi ryzalitami, pomiędzy którymi nowsza przybudówka zwieńczona balkonem. Ozdobione szczytami elewacje pozbawione są innych detali architektonicznych.
Zabytki w Małujowicach
W rejestrze zabytków nie znalazł się dwór i folwark w Małujowicach. Jedynym obiektem wpisanym w tej miejscowości do rejestru jest kościół parafialny p.w. św. Jakuba Apostoła, wraz z otaczającym go ogrodzeniem z bramkami (10.01.1964 r., nr rej.: 695/64). Gotycki kościół wzniesiono w XIV w., w czasach późniejszych był wielokrotnie przebudowywany. W latach 1309-1534 pozostawał pod patronatem wrocławskich dominikanek, następnie do 1945 r. był świątynią ewangelicką, po drugiej wojnie światowej przejęty przez katolików. Kościół murowany z cegły, jednonawowy, z wieżą od zachodu. Zachowane ostrołukowe portale (w tym bogaty portal zachodni, z tympanonem) i okna z maswerkami. Ściany kościoła pokryte malowidłami, z których najstarsze pochodzą z lat 1360-1370. Świątynię otacza piętnastowieczny ceglany mur z bramkami, przy nim średniowieczny krzyż pokutny.
Fotografie kościoła p.w. św. Jakuba Apostoła
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Małujowic jest bardzo trudny. Do miejscowości dojeżdżają autobusy komunikacji miejskiej z Brzegu (linia nr 3), niestety kursują one bardzo rzadko. Do samego Brzegu można bez problemu dotrzeć pociągiem z wielu miast Śląska, między innymi z Gliwic. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Prądy, następnie DK 403 i DK 39 w stronę Brzegu. Małujowice znajdują się na lewo od tej ostatniej trasy. Odległość: w jedną stronę około 125 km Samochód najlepiej zostawić przy kościele, dwór znajduje się po przeciwnej stronie ulicy.
Damian Dąbrowski,
Styczeń 2011 r.