Powiat strzeliński, gmina Wiązów
(nazwa niemiecka: Mechwitz, Kreis Ohlau)
Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1268r.
Rys historyczny i stan obecny:
W 1359r. Miechowice Oławskie należały do braci Johannesa i Wroczko zwanych Harmansdorf (Huczko). Rok później właścicielem wsi był Mikołaj de Semansdorf, nazywany Huczko. W szesnastym stuleciu w posiadanie miejscowości weszli Pannwitzowie. W Miechowicach Oławskich wzmiankowani byli przedstawiciele tej rodziny: Hans von Pannwitz (zm.1547r.) i Caspar von Pannwitz (zm.1588r.). W 1592r. majątek przeszedł na własność barona Georga Friedricha von Kittlitza (zm.1625r.). Rodzina von Kittlitz w 1704r. sprzedała wioskę Ernestowi Leonardowi von Tschirsky (zm.1721r.). W posiadaniu rodu von Tschirsky dobra w Miechowicach Oławskich pozostały do 1764r. Ich kolejną właścicielką była wzmiankowana w 1783r. Pani von Barchim. Od 1809r. majątek należał do Carla Friedricha Ottona von Vattery i jego małżonki Karoliny Augusty von Paszkowsky. W 1845r. właścicielem posiadłości był Otto von Vattery. W 1886r. dobra liczące 173ha – w tym 150ha pól uprawnych, 15ha łąk, 4ha lasów i 4ha dróg i podwórzy gospodarczych – w dalszym ciągu były własnością porucznika Otto von Vattery. W 1891r. majątek odziedziczył Narciss von Woyrsch. Pozostał on jego właścicielem co najmniej do 1921r. W 1930 i 1937r. posiadłość należała do spadkobierców Narcissa von Woyrsch. W 1937r. dobrami zarządzał Pan von Heyne, a ich powierzchnia wynosiła 222ha, w tym 193ha pól uprawnych, 14ha łąk, 1ha pastwisk, 0,5ha stawów, 7ha lasów, 2,3ha liczył ogród, a 4ha drogi i podwórza gospodarcze. Po zakończeniu drugiej wojny światowej majątek został znacjonalizowany. W 1946r. dwór w Miechowicach Oławskich oddano w zarząd Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej. W latach dziewięćdziesiątych XX w. zabytek został zakupiony przez prywatnego inwestora. Od tego czasu do dnia dzisiejszego właściciele dworu zdążyli się już wielokrotnie zmienić. Niestety zmieniał się również stan budynku. Obecnie dwór to ruina przykryta folią imitującą dach. Dewastacja wyjątkowo cennego zabytku postępuje przy całkowitej bierności służb konserwatorskich i władz samorządowych, by nie wspomnieć już o jego właścicielu. Teren wokół dworu ogrodzony, budynek zabezpieczony przed wejściem. Do dworu przylega niewielki (1ha) park krajobrazowy, należący do gminy. Obok rezydencji znajdują się użytkowane zabudowania dawnego folwarku. Nad wejściem do jednego z budynków wtórnie wmurowana płaskorzeźba barokowa z pierwszej połowy XVIII w. Naprzeciw dworu, po drugiej stronie głównej ulicy Miechowic Oławskich, straszą dziś ruiny kościoła ewangelickiego pochodzącego z XV-XVI w. W zdewastowanej świątyni ciągle można jeszcze znaleźć resztki polichromii, kamienne detale oraz piękne płyty nagrobne. Ruiny kościoła nie są zabezpieczone przed wejściem i dalszą dewastacją.
Dwór
Renesansowy dwór wzniesiony w latach czterdziestych XVI w. przez Hansa von Pannwitza, rozbudowany pod koniec XVI w. przez barona Georga Friedricha von Kittlitza. W czasach późniejszych wielokrotnie przebudowywany: kolejne przekształcenia rezydencji miały miejsce w pierwszym ćwierćwieczu osiemnastego stulecia, około 1750r., w 1794r., w 1811r., w latach sześćdziesiątych XIX w. i w latach dwudziestych XX w. Budynek murowany z kamienia łamanego i cegły, pierwotnie potynkowany, wzniesiony na rzucie nieregularnego czworoboku, częściowo podpiwniczony, parterowy, z użytkowym dwukondygnacyjnym poddaszem, nakryty był wysokim dachem naczółkowym wykonanym z dachówki (obecnie zastąpiona folią). Fasada ośmioosiowa, z głównym wejściem poprzedzonym schodami, przerzuconymi nad pozostałościami dawnej fosy. W elewacji ogrodowej część środkową budynku podkreśla para lizen, ponad którymi trzyosiowa wystawka, zamknięta trójkątnym naczółkiem. Wejście od tej strony prowadzi na taras ze schodami, umieszczony na dziewiętnastowiecznej przybudówce. Przy jednej z bocznych elewacji niewielki kwadratowy ryzalit, a w narożu od strony zachodniej wykusz. W kilku miejscach ściany wzmacniają niskie szkarpy. Elewacje praktycznie pozbawione ozdobnych detali architektonicznych. Jedynie niektóre okna zachowały proste obramowania. Obecnie trudno znaleźć nawet ślady dekoracji sgraffitowej pokrywającej niegdyś dwór. Układ wnętrz trzytraktowy, z centralną sienią mieszczącą jednobiegową klatką schodową. Piwnice nakryte sklepieniami kolebkowymi i kolebkowymi z lunetami. Pomieszczenia parteru starszej części budynku zachowały sklepiania (kolebkowe, kolebkowe z lunetami, krzyżowe), w nowszej części stropy belkowe z dekoracją malarską z wzorem wici roślinnej. W pozostałych salach płaskie sufity. Brak zadaszenia budynku w ostatnich latach doprowadził zapewne do zniszczenia drewnianych stropów, a w dalszej perspektywie grozi zawaleniem sklepień.
Zabytki w Miechowicach Oławskich
Do rejestru zabytków w Miechowicach Oławskich wpisano ruinę kościoła (29.10.1980r., nr rej.: 455/W) i zespół dworski: dwór (29.10.1980r., nr rej.: 456/W) oraz park (27.12.1984r., nr rej.: 586/W).
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Miechowic Oławskich zapewniają nieliczne autobusy PKS kursujące między innymi z Oławy i Strzelina. Do Oławy można dotrzeć pociągami jeżdżącymi na trasie Gliwice – Wrocław. Ze względu na trudności ze znalezieniem przesiadki nie polecam jednak tego typu dojazdu. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Przylesie, następnie DK403 i DK39 w stronę Strzelina. Za miejscowością Częstocice z DK39 należy skręcić w lewo w lokalną drogę prowadzącą do Miechowic Oławskich. Dwór i dawny folwark znajdują się na prawo od drogi. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 130km. Samochód można zaparkować przy drodze prowadzącej do gospodarstwa rolnego lub obok ruiny kościoła ewangelickiego.
Damian Dąbrowski,
Styczeń 2012 r.
