Powiat kłodzki, miasto
(nazwa niemiecka: Neurode, Kreis Neurode)
Początki miejscowości sięgają przynajmniej pierwszej połowy XIV w. Dokładna data uzyskania praw miejskich przez Nową Rudę nie jest znana.
Pałac
Gotycki zamek w Nowej Rudzie po raz pierwszy pojawia się w dokumentach z 1352r. Warownia została spalona w 1428r. w czasie wojen husyckich. W tym czasie miasto należało do rodziny von Donyn. W 1472r. po śmierci ostatniego męskiego przedstawiciela tej rodziny, książę Henryk Starszy z Podiebradów przekazał Nową Rudę Georgowi von Stillfried und Ratonitz. Rodzina von Stillfried na przestrzeni wieków kilkakrotnie przebudowywała i powiększała rezydencję w mieście, zmieniając pierwotną twierdzę w znacznie wygodniejszy pałac. Ostatnią przebudowę przeprowadził w 1796r. Johann Joseph II von Stillfried und Ratonitz. Niedługo potem właściciele opuścili rezydencję, którą w 1810r. zamieniono na budynek biurowy. Zabytek odnowiono w 1901r. Po drugiej wojnie światowej w pałacu mieścił się ośrodek zdrowia. Obecnie budynek jest wynajmowany kilku firmom, funkcjonuje w nim między innymi apteka.
Pałac murowany, potynkowany, czteroskrzydłowy, założony wokół niewielkiego wewnętrznego dziedzińca. Skrzydła jedno- i dwukondygnacyjne, nakryte dachami dwuspadowymi. Układ wnętrz wielotraktowy, w części pomieszczeń zachowane sklepienia kolebkowe z lunetami i kamienne portale z XVIII wieku.
Zabytki w Nowej Rudzie
Do rejestru zabytków w Nowej Rudzie wpisano między innymi: kościół parafialny p.w. św. Barbary (16.12.2003r., nr rej.: 237/A/03); kościół parafialny p.w. św. Mikołaja (8.12.1983r., nr rej.: A/929/973/WŁ); kościół p.w. św. Anny (16.03.1966r., nr rej.: A/932/1563); kościół pomocniczy p.w. MB Bolesnej (2.02.1988r., nr rej.: A/952/1234/WŁ); kościół p.w. Świętego Krzyża (16.03.1966r., nr rej.: A/930/1561); kościół pomocniczy p.w. Wniebowzięcia NMP (16.03.1966r., nr rej.: A/931/1562); kościół ewangelicki, obecnie nieużytkowany (8.10.1994r., nr rej.: A/933/1414/WŁ); zamek przy ulicy Piłsudskiego 2, dawniej Nowotki (16.03.1966r., nr rej.: A/935/1559); ratusz (1.10.1998r., nr rej.: A/926/1630/WŁ); pałac przy ul. Piłsudskiego 20, dawniej Nowotki (8.12.1983r., nr rej.: A/936/972/WŁ).
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Nowej Rudy zapewniają między innymi autobusy PKS kursujące z Kłodzka i Wałbrzycha. Ze względu na możliwość znalezienia przesiadki polecam dojazd przez Kłodzko. Do miasta można dotrzeć np. pociągiem z Wrocławia. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Brzezimierz, następnie DK396 do Strzelina. Ze Strzelina trzeba wyjechać DK39 prowadzącą do Łagiewnik, skąd najlepiej kierować się DK384 przez Dzierżoniów i Bielawę do Woliborza. Z Woliborza do Nowej Rudy można dotrzeć trasą DK385. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 215km. Pałac znajduje się w centrum miasta, w pobliżu rynku. Na miejscu nie ma problemu z zaparkowaniem samochodu.
Damian Dąbrowski,
Październik 2012 r.
