Powiat lubiński, gmina Rudna
(nazwa niemiecka (Nährschütz, Kreis Steinau, od 1932r. Kreis Wohlau).
Zabytki w Naroczycach
Do rejestru zabytków w Naroczycach zostały wpisane: pałac (nr rej.: A/3187/640/L z 7.03.1983r.) oraz A/3188/622/L z 11.03.1982r.). Ponadto w ewidencji zabytków uwzględniono m.in. cmentarz rodowy (w lesie za wsią), kilka budynków mieszkalnych oraz gospodarczych. Ochroną konserwatorską nie objęto zabudowań pofolwarcznych dawnego majątku.
Miejscowość wzmiankowano około 1305 roku jako Nerocziczi, w 1354 r. jako Nerosicz, a w 1505 r. od nazwą Nährschütz. Wieś początkowo wchodziła w skład dóbr książęcych. W 1354 r. Jan ścinawski przekazał ją swojemu słudze Szymonowi von Gorin. Odtąd dobra pozostawały w rękach prywatnych. Od około 1485 roku do połowy XVIII wieku w Naroczycach znajdowały się dwa majątki ziemskie. Właściciele ich często się zmieniali. W XVI i XVII wieku włości znalazły się w rękach przedstawicieli rodu von Kreckwitz. Wśród licznych właścicieli majątku w Naroczycach najciekawszą postacią z polskiej perspektywy był Friedrich August I z dynastii Wettinów. W 1694 roku został on elektorem saskim, a trzy lata później królem Polski jako August II Mocny. W wybudowanym w 1688 roku pałacu w Naroczycach król wypoczywał ponoć w podróżach między Saksonią a Polską. W XVIII wieku posiadłość należała do rodów von Kreckwitz, von Gellhorn, von Kottwitz, von Rieben. W następnym stuleciu majątek był własnością rodzin von Hugo, von Kunzendorf, Fischer, von Reisner. Ostatnim przedwojennym posiadaczem dóbr rycerskich w Naroczycach był Fritz Strach. W jego rękach włości liczące 343ha pozostawały od 1903 do co najmniej 1937 roku. Siedzibę otaczały park i ogród o powierzchni 5ha.
Pałac w I połowie XX wieku
Źródło: https://polska-org.pl/868836,foto.html?idEntity=512451 (dostęp: 27.07.2024r.)
Barokowy pałac z 1688 roku, przebudowany w 1737 roku i na początku XX wieku. Murowany, na planie prostokąta, piętrowy, wysoko podpiwniczony, nakryty dachem naczółkowym. Wnętrza częściowo przykryte sklepieniami, w większości pomieszczeń stropy drewniane, niektóre z dekoracją fasetową.
Po 1945 roku dawna rezydencja polskiego króla należała do Gminnej Spółdzielni "Samopomoc Chłopska". Nowym gospodarzom nie wystarczył miejscowy spichlerz i w pałacu trzymali zboże. Taki sposób użytkowania dość szybko wyeksploatował zabytek. W latach 80-tych XX wieku opuszczoną rezydencję przejęła Gmina Rudna. Nie zatrzymało to dewastacji. Około 2000 roku pałac był już w ruinie. Budynek nabył wtedy prywatny inwestor. W latach 2008-2011 prowadził on prace remontowe, w tym wymianę zniszczonego dachu. Od remontu minęła dekada. I nie dzieje się nic więcej. Zabytek nieużytkowany, jednak zabezpieczony przed wejściem. Niedawno można było znaleźć oferty sprzedaży. W tym stanie ma szansę jeszcze długo przetrwać, ale jego przyszłość ciągle nie jest pewna.
Naroczyce położone są około 27 kilometrów na północny-wschód od Lubina. Z miasta powiatowego dojazd DK36 do Ścinawy i dalej DW292 w kierunku Chobieni. Ta ostatnia trasa prowadzi przez środek Naroczyc, przecinając dawny majątek i oddzielając folwark z pałacem od parku.
Dokładna lokalizacja pałacu:
51.52620873165368, 16.427583844323596
Damian Dąbrowski,
Lipiec 2024r.
