Powiat trzebnicki, gmina Wisznia Mała
(nazwa niemiecka: Sponsberg, Kreis Trebnitz)
Rys historyczny i stan obecny
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1203r. Z dokumentu z 1353r. pochodzi informacja o kościele w Ozorowicach. Wioska należała między innymi do przedstawicieli rodziny Kromeier. W połowie dziewiętnastego stulecia właściciele dóbr rycerskich w Ozorowicach zmieniali się co kilka lat: Lachmann (1856r.), Gentner (1858r.), Albrecht (1861r.), porucznik von Poser (1866r.), Alois Ludwig von Schalscha-Ehrenfeld (1872r.). Na dłużej z posiadłością związała się dopiero rodzina von Schalscha-Ehrenfeld. Pomiędzy 1876 a 1886r. majątek po Aloisie Ludwigu otrzymał w spadku Victor von Schalscha-Ehrenfeld. Po śmierci Victora von Schalscha-Ehrenfeld (zm. po 1902r.) właściciele majątku ponownie często się zmieniali. W 1905r. i 1909r. posiadłość należała do Ericha Kesslera, w 1912r. do Otto Kulowa, w 1917r. do rotmistrza Rudolfa von Schlichtinga. W 1920r. majątek nabył Carl Schwärzell. Pozostał jego właścicielem przynajmniej do 1937r. Po drugiej wojnie światowej pałac, park, folwark i przynależne do niego grunty przejęło państwo polskie. Majątek przekazano w zarząd Państwowemu Gospodarstwu Rolnemu. W pałacu niezniszczonym w czasie działań wojennych urządzono mieszkania pracowników i klub „Ruch”. W 1969r. stan zabytku określano jako średni. W 1983r. rezydencja należała do Kombinatu PGR Osobowice ZR Strzeszów Gospodarstwa Ozorowice. Zagładę pałacu spowodował pożar w 1987r. Cztery lata później obiekt określano już jako ruinę. Właścicielem ruiny pozostaje wciąż państwo polskie, a dokładniej jego agencje, najpierw Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, a obecnie jej następczyni Agencja Nieruchomości Rolnych. Ruiny nie są zabezpieczone przed wejściem, teren wokół nie został ogrodzony. Los pałacu wydaje się nikogo nie interesować. Wiele osób uważa zapewne, że najlepiej by było gdyby budynek zniknął…
Klasycystyczny pałac w Ozorowicach został wzniesiony pod koniec XVIII wieku. Rezydencję przebudowano na początku dwudziestego stulecia. Budynek murowany z cegły, potynkowany, założony na planie prostokąta, posiadał dwie kondygnacje, nakryty był dachem dwuspadowym. Fasadę zamykają dwa płytkie ryzality. Na osi elewacji frontowej znajduje się główne wejście zaakcentowane portykiem wgłębnym z kolumnami jońskimi podtrzymującymi trójkątny fronton. Od zachodu do korpusu pałacu przylegała wieloboczna weranda. Obecnie z rezydencji w Ozorowicach pozostały mury obwodowe, część ścian działowych i portyk kolumnowy będący największą ozdobą ruiny. Zniszczony pałac otaczają resztki parku. Bardziej na południe znajdują się zabudowania pofolwarczne, część z nich w ruinie.
Zabytki w Ozorowicach
Do rejestru zabytków w Ozorowicach wpisano kościół filialny p.w. św. Jana Chrzciciela (15.12.1964r., nr rej.: 1205) i zespół dworski: dwór, nr 51a (15.12.1964r., nr rej.: 1206) oraz park (3.05.1979r., nr rej.: 449/W). W rejestrze dawną rezydencję określono jako dwór, biorąc jednak pod uwagę skalę budynku, konsekwentnie stosuję określenie pałac. W ewidencji zabytków w Ozorowicach znalazły się jeszcze oficyna dworska (nr 51a) i obora (nr 51a).
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Ozorowic zapewniają autobusy prywatnego przewoźnika Bus Ekspres kursujące z Wiszni Małej. Do samej Wiszni można dotrzeć autobusami m.in. z Trzebnicy i Wrocławia. Ze względu na możliwość przesiadki polecam dojazd przez Wrocław. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Wrocław Południe, następnie autostradową obwodnicą miasta (A8) do węzła Wrocław Północ i dalej DK5 w stronę Trzebnicy. W miejscowości Kryniczno z tej ostatniej trasy należy skręcić w lewo w lokalną drogę prowadzącą do Ozorowic przez Rogóż i Szewce. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 195km. Ruiny pałacu otoczone niewielkim parkiem znajdują się w południowo-wschodniej części miejscowości, na lewo od głównej drogi. Samochód można zaparkować w pobliżu ruin rezydencji, przy zabudowaniach pozostałych po dawnym folwarku.
Damian Dąbrowski,
Marzec 2013 r.
