Powiat średzki, gmina Środa Śląska
(nazwa niemiecka Bruch, Kreis Neumarkt)
Zabytki w Przedmościu
Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego obiektu w Przedmościu.
W ewidencji zabytków uwzględniono m.in. cmentarz ewangelicki, dwór (na południe od wsi), budynek kolejowy, kilkanaście domów mieszkalnych, stację transformatorową we wschodniej części wsi, przy drodze.
Miejscowość wzmiankowano w 1360 roku jako Teuffelsbrücke. Pod koniec XVIII wieku Przedmoście było niewielką osadą zamieszkaną przez ledwie 22 osoby. W wiosce znajdował się młyn wodny. W opisie z 1830 roku wymieniono
7 domów, dwa wolne dobra, 60 mieszkańców, w tym 16 katolików, młyn wodny, torfowiska. W 1845 roku w Przedmościu znajdowało się 21 domów, 2 wolne dobra, młyn wodny, cegielnia, torfowiska. Wieś liczyła 151 mieszkańców, w tym 60 katolików.
Dobra Freigut nr 1
W latach 1926-1930 właścicielką była Marie Demuth. W 1937 roku posiadłość należała do majora Georga Demutha. Powierzchnia majątku wynosiła 110ha.
Skromny dwór został zbudowany w XIX wieku. Budynek założony na planie prostokąta, podpiwniczony, parterowy, z piętrowym ryzalitem, nakryty dachem dwuspadowym. Główne wejście na osi budynku, w kolumnowym portyku wgłębnym, poprzedzonym schodami. Elewacje w znacznym stopniu uproszczone, pozbawione ozdobnych detali architektonicznych. Dwór znajduje się w południowej pierzei dawnego folwarku. Budynek jest użytkowany, pełni funkcje mieszkalne. Dawny dziedziniec folwarczny otaczają zabudowania gospodarcze i mieszkalne, część z nich opuszczona, doprowadzona do ruiny.
Przedmoście i dwór nr 1 na przedwojennej widokówce
Źródło: https://polska-org.pl/861540,foto.html?idEntity=6531133 (dostęp: 16.06.2022r.)
Dobra Freigut nr 2
W latach 1894-1902 majątek należał do Johanna Katschera. Dobra liczyły 151ha. W 1909 roku właścicielem posiadłości był Franz Stephan. W 1917 roku włości znajdowały się w rękach Wilkoszewskiego. Powierzchnia dóbr wynosiła 160ha, w tym 76ha pól uprawnych, 60ha łąk i pastwisk, 1ha wód, 6ha lasu, 3ha parku i ogrodu, 13ha upraw warzyw, kapusty, rabarbaru, 1ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Przed 1926 rokiem majątek objęła wdowa Marie Claes. W latach 1930-1937 posiadłość należała do Wilhelma Claesa. Dobra liczyły 159ha.
Dwór powstał zapewne w XIX wieku. Był to niewielki budynek, założony na planie prostokąta, wysoko podpiwniczony, parterowy, z częściowo użytkowym poddaszem, nakrytym dachem naczółkowym z powiekami. Główne wejście umieszczono na osi dworu, poprzedzały je schody i akcentowała wystawka zamknięta trójkątnym naczółkiem. Elewacje ozdabiały podziały ramowe, wydatne gzymsy i opaski wokół okien. Dwór został doprowadzony do ruiny i zburzony po 1945 roku. Z budynku podobnie jak i z reszty zabudowań majątku pozostały tylko fragmenty murów.
Majątki nr 1 i 2 na widokówce z lat 20. XX wieku
Źródło: https://polska-org.pl/804084,foto.html?idEntity=6531133 (dostęp: 16.06.2022r.)
Przedmoście położone jest około 7 kilometrów na północny-wschód od Środy Śląskiej. Dojazd z miasta powiatowego DK94 w kierunku Wrocławia i dalej drogami lokalnymi przez Komorniki i Święte. Dawny majątek nr 1 znajduje się na północ od zabudowań Przedmościa. Dokładna lokalizacja dworu:
51.19718097609301, 16.668935441465955
Dawny majątek nr 2 położony był bardziej na wschód. Z zabudowań pozostały jedynie ruiny, skrywające się wśród gęstej roślinności. Dokładna lokalizacja posiadłości nr 2:
51.197421992863504, 16.673292912103843
Damian Dąbrowski,
Czerwiec 2022r.