Powiat zawierciański, gmina Ogrodzieniec
Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1388r.
Rys historyczny i stan obecny:
Miejscowość związana jest historycznie z Małopolską, na skutek podziałów administracyjnych Polski po drugiej wojnie światowej znalazła się w województwie śląskim.
Strażnicę w Ryczowie tradycyjnie wiąże się z linią umocnień wzniesionych na terenie Małopolski przez króla Kazimierza III Wielkiego. Umocnienia w Ryczowie rzeczywiście datowane są na drugą połowę XIV w., co potwierdziły badania archeologiczne przeprowadzone w latach 1990-1991. Na temat historii ryczowskiej strażnicy niewiele można powiedzieć. W XV w. obiekt został zniszczony, prawdopodobnie w wyniku oblężenia. Strażnica w czasach późniejszych nie została odnowiona i z czasem jej mury zaczęły się rozsypywać. Do zniszczenia warowni na przestrzeni wieków przyczynili się również okoliczni mieszkańcy, którzy pozyskiwali z niej materiały budowlane. Jeszcze przed drugą wojną światową runęła płn. - wsch. część skały na której znajdował się znaczny fragment murów strażnicy. W latach sześćdziesiątych XX w. na terenie ruin prowadzono pewne prace zabezpieczające. Po upływie ponad pół wieku prace te warto by powtórzyć, tym bardziej że ostatnie zachowane fragmenty murów są powoli rozsadzane przez rośliny.
Ruiny strażnicy
Strażnica została zbudowana z kamienia z wykorzystaniem wysokiej skały zlokalizowanej na południe od Ryczowa. Na samej skale wzniesiono wieżę obronno-mieszkalną, pełniącą funkcję zamku górnego. U jej podnóża ulokowano zamek dolny złożony z pomieszczeń mieszkalnych i gospodarczych. Zamek dolny otaczały umocnienia drewniano-ziemne: fosa, wał, podwójna palisada.
Zabytki w Ryczowie
Do rejestru zabytków w nie wpisano żadnego obiektu w Ryczowie. Ochroną konserwatorską powinno objąć się ruiny strażnicy oraz ich najbliższe otoczenie.
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Ryczowa nie jest możliwy. Ewentualnie można dotrzeć autobusem z Zawiercia do Podzamcza, skąd do Ryczowa prowadzi niebieski szlak Warowni Jurajskich. W samym Ryczowie ze szlaku niebieskiego trzeba zejść w prawo na szlak żółty prowadzący obok strażnicy. W sumie na piechotę trzeba pokonać około 6km w jedną stronę. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Krakowa do węzła Mysłowice, następnie trasą S1 do Dąbrowy Górniczej. Z Dąbrowy Górniczej można wyjechać DK94 w stronę Krakowa. W Strzemieszycach Małych proponuję skręcić z niej w lewo w DK790 prowadzącą do Ogrodzieńca. Z Ogrodzieńca do Ryczowa można dojechać drogami lokalnymi przez Śrubarnię i Żelazko (wyjazd ul. Olkuską) lub Ryczów-Kolonię (wyjazd ul. Narutowicza). W samym Ryczowie należy skręcić w ul. Basztową i skierować się do południowo-wschodniej części wioski. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 90km. W Ryczowie samochód najlepiej pozostawić na poboczu drogi i ostatni odcinek pokonać na piechotę za znakami żółtego szlaku prowadzącymi obok ruin strażnicy.
Dużo informacji na temat Ryczowa i okolicy można znaleźć na stronie internetowej
Damian Dąbrowski,
Marzec 2012 r.
