Powiat nyski, gmina Otmuchów
(nazwa niemiecka: Reiswitz, Kreis Neisse)
Rys historyczny i stan obecny:
Rysiowice po raz pierwszy pojawiają się w źródłach pod nazwą Reiswitz w XV w. Wioska należała do rodu von Reiswitz i prawdopodobnie była siedzibą tej rodziny lub też została przez nią założona. W rękach Reiswitzów miejscowość pozostała do XVIII w. Następnie Rysiowice należały do rodu von Jerin, a w latach 1774-90 do rodziny von Nerlich. Od lat 20-tych XIX wieku do 1945 r. rysiowickie dobra posiadała rodzina von Ingenheim. Pałac w Rysiowicach ufundowała około 1881 r. hrabina Konstancja Róża von Ingenheim, być może w miejscu wcześniejszej rezydencji, niestety brak informacji na ten temat. Po 1945 r. majątek upaństwowiono i przekazano w zarząd PGR Nieradowice. Przedsiębiorstwo to było dobrym gospodarzem pałacu co wykazała inwentaryzacja wnętrz przeprowadzona w latach 1976-77. W pałacu zachowane były bogato rzeźbione boazerie ścienne, neorenesansowe portale, piece, lustra, witraże, a nawet część mebli. Niestety w 1976 r. zabytek otrzymała Okręgowa Stacja Hodowli Zwierząt w Karczowie, która w krótkim czasie w znacznym stopniu zdewastowała jego wnętrza. W 1983 r. uszkodzony i ograbiony pałac przejął skarb państwa. Jeszcze w latach osiemdziesiątych XX wieku zabytek kupił prywatny inwestor. Do dziś prowadzi on niekończący się remont. Pałac wraz z otaczającym go parkiem są ogrodzone kamiennym murem. Tuż za bramą znajduje się tablica z zakazem wstępu na teren obiektu, dlatego zabytek można obejrzeć tylko ze znacznej odległości.
Pałac
Rezydencję wzniesiono w stylu neorenesansu niemieckiego z elementami neorenesansu włoskiego i francuskiego. Budynek murowany z kamienia i cegły, otynkowany, składa się z czterech prostokątnych skrzydeł rozłożonych wokół niewielkiego wewnętrznego dziedzińca. Skrzydła dwukondygnacjowe, nakryte wysokimi czterospadowymi dachami z facjatkami. Bryłę pałacu urozmaicają liczne ryzality, szczyty, wieżyczki, wykusze oraz dwie okrągłe baszty w narożnikach. W skrzydle od strony parku kaplica z sygnaturką. Elewacje ozdobione boniowaniem, wydatnymi gzymsami (międzykondygnacyjny i wieńczący), portalami i obramieniami otworów okiennych. Pałac otacza niewielki park krajobrazowy, w którym znajduje się zrujnowana kaplica grobowa.
Informacje praktyczne i dojazd:
Do Rysiowic można dojechać komunikacją publiczną. W dni robocze autobusy PKS mają sześć kursów pomiędzy Nysą a Rysiowicami. Do Nysy z Gliwic najlepiej dotrzeć pociągiem, z przesiadką w Kędzierzynie-Koźlu lub Opolu. Samochodem z Gliwic proponuję jechać autostradą A4 do węzła Prądy, a dalej DK 46 w kierunku Otmuchowa. Za Nysą należy zjechać w prawo w lokalną drogę, która przez Goświnowice i Grądy prowadzi do Rysiowic. Odległość: w jedną stronę około 140 km. Samochód można zostawić w bocznej drodze obok bramy prowadzącej do pałacu.
Damian Dąbrowski,
Październik 2009 r.
