Powiat gliwicki, gmina Rudziniec
(nazwa niemiecka: Rzetzitz, w latach 1936-1945 Rettbach, Kreis Tost-Gleiwitz)
Rys historyczny i stan obecny:
Na temat historii Rzeczyc posiadamy niewiele informacji. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1305 r. W dokumencie z 1317 r. wymieniony był Jan z Rzeczyc, zapewne właściciel wioski. Kolejna informacja o miejscowości pochodzi dopiero z 1539 r., kiedy to Henryk senior von Larisch (zm. po 1540 r.) kupił od Wacława Prokopa ziemię w Rzeczycach koło Gliwic. W pierwszej połowie XVII w. właścicielem Rzeczyc był Jerzy von Fragstein. Wdowa po nim, Katarzyna von Lorenzdorf, mieszkała w 1645 r. w Krnowie. Na początku XVIII w. wioska należała do Gustawa Magnusa Kozłowskiego (zm. po 1715 r.). W 1750 r. Joanna Szarlota von Baluvien wyszła za mąż za Jerzego von Holly, właściciela majątku w Rzeczycach. W 1937 r. dobra należały do firmy Gräflich Schaffgotschsche Werke Gmbh. Po 1945 r. posiadłość została znacjonalizowana, folwark wraz z dworem przekazano Kombinatowi Państwowych Gospodarstw Rolnych w Gliwicach. Po upadku tego przedsiębiorstwa w latach 90-tych XX w., niektóre budynki gospodarcze dawnego folwarku zostały doprowadzone do ruiny. Obecnie część zabudowań stanowi własność prywatną. Opuszczony dwór wraz z budynkami gospodarczymi otoczony jest ogrodzeniem, można go zobaczyć tylko z większej odległości.
Skromny dwór w Rzeczycach powstał w XIX w. Budynek murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na planie prostokąta, dwukondygnacjowy, nakryty dachem siodłowym. Fasada ośmioosiowa, z głównym wejściem poprzedzonym resztkami drewnianego ganku. Do jednej z krótszych elewacji dostawiono parterową dobudówkę. Elewacje pozbawione ozdobnych detali architektonicznych, o zmienionym układzie otworów okiennych. Budynek opuszczony, jego stan techniczny ulega szybkiemu pogorszeniu. Adres: ul. Polna 14. W pobliżu pochodząca z drugiej połowy XIX w. kapliczka z figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem.
Żaden budynek w Rzeczycach nie został wpisany do rejestru zabytków sztuki. Największą atrakcją turystyczną miejscowości jest znajdujące się przy niej Jezioro Dzierżno Duże, znane również jako Jezioro Rzeczyckie. Sztuczny zbiornik utworzono w 1963 r. w miejscu działającej od początku XX w. kopalni piasku podsadzkowego należącej do rodziny Schaffgotschów.
Zabytki w Rzeczycach
Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego obiektu w Rzeczycach.
Informacje praktyczne i dojazd:
Dojazd komunikacją publiczną do Rzeczyc zapewniają pociągi kursujące na trasie Gliwice – Opole (linia przez Strzelce Opolskie). Dworzec kolejowy znajduje się na północny-wschód od centrum Rzeczyc, w dosyć dużej odległości od dworu. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic DK88 w kierunku Wrocławia, przed węzłem Kleszczów można z tej trasy zjechać w prawo w lokalną drogę prowadzącą do Rzeczyc (ul. Wiejska). Dwór położony jest przy ul. Polnej, w zachodniej części wioski. Odległość: z Gliwic w jedną stronę nieco ponad 10km. Na miejscu samochód można zostawić na poboczu ulicy Polnej, przy zabudowaniach dawnego folwarku.
Damian Dąbrowski,
Październik 2010 r.
