Powiat gliwicki, gmina Wielowieś
(nazwa niemiecka: Schieroth, w latach 1936-1945 Schönrode, Kreis Tost-Gleiwitz)
Rys historyczny i stan obecny:
Początki dziejów Sierot sięgają XIII w., a miejscowy kościół parafialny po raz pierwszy był wzmiankowany w 1299 r. Informacje o prywatnych właścicielach wioski pochodzą dopiero z XV w.. W 1462 r. jako marszałek dworu księcia kozielskiego Konrada wymieniony był Mikulass Frawsstein (Fragstein) z Sierot. W dokumencie z 1489 r. po raz pierwszy występował Piotr Kokors, właściciel majątku w Sierotach, pojawiający się w źródłach do 1516 r. Od 1546 r. do początków XVIII w. Sieroty były własnością rodziny von Czornberg. Następnie od 1712 r. miejscowość należała do von Wrochemów, a na przełomie XVIII i XIX w. przeszła w ręce rodziny von Stockmann. W połowie osiemnastego wieku majątek w Sierotach posiadał również Rudolf von Osetzki (zm. 1762 r.), co może wskazywać na przejściowy podział miejscowości. Na temat dziejów rezydencji w Sierotach zachowało się niewiele informacji. Biorąc pod uwagę długie związki różnych śląskich rodów szlacheckich z tą miejscowością możliwe, że jakaś budowla o charakterze rezydencjonalnym istniała w niej przed wzniesieniem pałacu pod koniec XIX w.. Budynek ufundowany w 1894 r. miał bardzo krótką historię. W ciągu zaledwie czterdziestu lat został doprowadzony do ruiny i w 1934 r. wobec braku osoby zainteresowanej jego odbudową został sprzedany do rozbiórki na materiały budowlane. Rozbiórkę wykonano na tyle skutecznie, że obecnie w Sierotach trudno nawet znaleźć miejsce w którym znajdował się pałac. Historia rezydencji w Sierotach to obok pałaców w Wysokiej i Łabędach oraz zamku w Zabrzu jeden z nielicznych przykładów celowego zniszczenia obiektu rezydencjonalnego na Górnym Śląsku przed 1945 r.
W tej chwili jedynym zabytkowym obiektem w wiosce jest kościół parafialny p.w. Wszystkich Świętych, wpisany do rejestru zabytków 07.03.1960 r., pod nr rej.: 283/60.
Poniżej zdjęcia wspomnianego kościoła. Autor tekstu nie dotarł niestety do żadnych przedstawień ikonograficznych pałacu w Sierotach. Osoby posiadające fotografie, widokówki oraz dokładniejsze informacje na temat rozebranego budynku proszę o pomoc w uzupełnieniu artykułu.
Informacje praktyczne i dojazd:
Dojazd komunikacją publiczną do Sierot zapewniają kursujące z Gliwic autobusy PKS. Planując podróż należy wziąć pod uwagę, że autobusy nie jeżdżą zbyt często (8 kursów) i tylko w dni robocze. Wybierającym dojazd samochodem proponuję jechać z Gliwic DK 901 w kierunku Olesna. Trasa ta prowadzi przez środek Sierot, by dojechać do kościoła należy w centrum miejscowości skręcić w lewo w boczną ulicę. Odległość: w jedną stronę niecałe 25 km. Samochód na miejscu można zaparkować przed ogrodzeniem otaczającym kościół.
Damian Dąbrowski,
Wrzesień 2010 r.
