Powiat oleski, gmina Olesno
(nazwa niemiecka: Schoffschütz, Kreis Rosenberg O.S.)
Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1296 r.
Właściciele majątku: ród von Larisch, od 1762 r. rodzina von Gessler. Rodzina von Gessler założyła majorat Sowczyce, w skład którego wchodziły majątki Sowczyce i Łomnica. W księgach adresowych z 1905 i 1921 r. jako właściciel majoratu wymieniony był Graf Leopold von Gessler. W 1937 r. majątek należał do Wiktorii von Gessler. Po drugiej wojnie światowej dobra zostały upaństwowione. Folwarki przekazano w zarząd Państwowym Gospodarstwom Rolnym, a w pałacu w Sowczycach w 1951 r. urządzono istniejący do dziś Dom Dziecka. Budynek można zobaczyć z zewnątrz, z pewnej odległości, teren wokół niego otoczony jest ogrodzeniem. Na początku 2010 r. budynek został częściowo zalany, dzięki pomocy sponsorów udało się przeprowadzić remont zniszczonych wnętrz Domu Dziecka.
Pałac
W miejscowości znajdował się zamek myśliwski, przebudowany w latach 1761-64 na barokową rezydencję. Pałac został uszkodzony przez pożar w 1810 r. Kolejne przebudowy, w stylu neogotyckim miały miejsce w 1867 i 1906 r. Neogotycki pałac wzniesiony pod koniec XIX w. przez rodzinę von Gessler. Budynek murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na planie litery „L” z nowszą przybudówką, dwukondygnacjowy, nakryty niskimi dachami dwuspadowymi. Główne wejście poprzedzone gankiem kolumnowym podtrzymującym balkon. Elewacje budynku w znacznym stopniu przekształcone w drugiej połowie XX w., jedynie fragmentarycznie zachowały neogotyckie detale: krenelaż i sterczyny. Przy jednej z elewacji bocznych kwadratowa wieża, będąca dominantą obiektu, w trzech narożnikach pozostałości wielobocznych wież, częściowo wtopionych w bryłę pałacu. Dawną rezydencję otacza park krajobrazowy pochodzący z pierwszej połowy XIX w. W pobliżu pofolwarczne budynki gospodarcze.
Zabytki w Sowczycach
Do rejestru zabytków w Sowczycach wpisano: kościół filialny p.w. św. Antoniego, drewniany, wzniesiony w 1586 r. w Łomnicy, przeniesiony do Sowczyc w 1917 r. (24.03.1954 r., nr rej.: 89/54), zespół pałacowy (20.12.1995 r., nr rej.: A-563): pałac i park (wpisany do rejestru zabytków już 12.08.1947 r., pod nr R. 13/47).
Informacje praktyczne i dojazd
W Sowczycach znajduje się dworzec kolejowy na trasie Katowice – Kluczbork, dzięki niemu do miejscowości można dotrzeć bezpośrednim pociągiem między innymi z Katowic i Tarnowskich Gór. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic DK 78 do Tarnowskich Gór, a następnie DK 11 w kierunku Olesna. Ostatnia wymieniona trasa prowadzi przez Sowczyce, w miejscowości należy skręcić w prawo w boczną ulicę prowadzącą do pałacu. Odległość: w jedną stronę około 80 km. Samochód można zaparkować na poboczu drogi, blisko pałacu.
Damian Dąbrowski,
Grudzień 2010 r.
