Powiat nyski, gmina Otmuchów
(nazwa niemiecka: Starrwitz, w latach 1936-45 Waldreuth, Kreis Grottkau)
Rys historyczny i stan obecny:
Miejscowość po raz pierwszy pojawia się w źródłach historycznych z 1369 r. Niewielka liczba materiałów źródłowych nie pozwala na dokładne przedstawienie historii Starowic. Najstarsze wzmianki o właścicielu majątku, Morycu Bolke, który otrzymał pruskie szlachectwo, ze zmianą nazwiska na Bolko, pochodzą dopiero z 1786 r.. W 1806 r. Starowice należały już do Sebastiana von Kalbachera. Następnie w 1820 r. posiadłość przejął Wilhelm Bernard von der Osten, a od niego w 1834 r. odkupił ją Wilhelm Flatt. Kolejnym właścicielem Starowic był hrabia Emanuel von Matuschka. Po śmierci hrabiego w 1837 r. dobrami zarządzała wdowa po nim, hrabina Antonina von Cappy. W 1846 r. Carl Gottlieb Kolisch odkupił od niej posiadłość. Następnie w latach 1868-1903 majątek należał do Ernesta von Schelih. Kolejnymi właścicielami byli: Ida von Schelih z domu Quoos, Walter von Schelih i Wilhelm Wuthes Erben.
Neoklasycystyczny pałac w Starowicach został ufundowany w 1869 r. przez Ernesta von Scheliha. Obiekt stanowi rzadki na Górnym Śląsku przykład stylu willowego. Budynek murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na planie prostokąta, z przybudówką od zachodu, łączącą go z dawną stajnią, podpiwniczony, dwukondygnacjowy, nakryty wielospadowym dachem. Fasada (elewacja północna) siedmioosiowa z centralnym trzyosiowym ryzalitem zamkniętym trójkątnym przyczółkiem. Podobne ryzality znajdują się na osi elewacji tylnej i elewacji bocznej (wschodniej). Główne wejście do pałacu poprzedza ganek wsparty na czterech korynckich kolumnach. W narożniku północno-wschodnim znajduje się okrągła wieża częściowo wtopiona w korpus budynku, a w narożniku północno-zachodnim wzniesiono kwadratową wieżę, będącą prawdziwą dominantą pałacu. Elewacje budynku ozdobione gzymsami oraz fryzami o bogatej dekoracji sztukatorskiej.
Pałac zbudowany na wzniesieniu otacza niewielki park krajobrazowy. W pobliżu znajduje się pochodząca z XVIII w. oficyna i budynki gospodarcze dawnego folwarku. Po drugiej wojnie światowej cały majątek został upaństwowiony. Przez kilkadziesiąt lat należał do Państwowego Gospodarstwa Rolnego, a po jego upadku w latach 90-tych XX w. do Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Obecnie pałac jest wykorzystywany jako wielorodzinny budynek mieszkalny, a zabudowania folwarczne pozostają pod zarządem Agencji Nieruchomości Rolnych.
Do rejestru zabytków sztuki wpisano: zespół pałacowy (pałac i oficyna), dnia 05.05.1965 r., pod nr rej.: 997/65 i park, dnia 15.07.1981 r., nr rej.: 61/81.
Informacje praktyczne i dojazd:
Niestety do Starowic nie ma możliwości dojazdu komunikacją publiczną. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Prądy, następnie DK 46 w stronę Kłodzka, z tej ostatniej trasy należy skręcić w prawo do Otmuchowa. Z miasta najlepiej wyjechać ul. Sienkiewicza prowadzącą do Nieradowic, skąd droga wiedzie dalej prosto do Starowic. Odległość: około 140 km. Pałac znajduje się na niewielkim wzniesieniu na lewo od głównej drogi, można przy nim zaparkować samochód.
Damian Dąbrowski,
Wrzesień 2010 r.
