Powiat kłodzki, gmina Lądek Zdrój
(nazwa niemiecka: Kunzendorf, Kreis Habelschwerdt)
Początki miejscowości sięgają XIII w. W pierwszej wzmiance źródłowej dotyczącej Trzebieszowic pojawia się informacja o istnieniu kościoła w wiosce. Miejscowość dzieliła się na cztery części: Oberhof, Frobelhof, Rothen Hof i Steinhof. Ostatnie dwa majątki należały co najmniej od XVI wieku do rodu von Reichenbach. Właścicielami dóbr Frobelhof była rodzina von Frobel, a Oberhof von Montani. Pod koniec XVII w. generał Georg Olivier starszy von Wallis (zm. 1689 r.) nabył od Johanna Caspara Stradele von Montani część miejscowości. W 1692 r. Magdalena von Wallis, wdowa po generale, kupiła dwie kolejne części Trzebieszowic i połączyła je w jeden majątek. Posiadłość odziedziczył jej syn Georg Oliver von Wallis w 1729 roku. Pod koniec XVIII w. dobra trzebieszowickie nabyła rodzina von Schlabrendorf. W XIX wieku Theresa von Schlabrendorf wyszła za mąż za hrabiego von Herbuval – Chameré. Majątki w Trzebieszowicach odziedziczył ich syn Pius. Następnie w 1905 r. dobra należały do hrabiny Wandy von Herbuval – Chameré, a w 1921 r. do Georga Müllera. Obecnie główną atrakcją turystyczną Trzebieszowic jest zadbany pałac przy folwarku Steinnhof, w którym mieści się hotel zwany Zamkiem na Skale. Ten reprezentacyjny budynek był najprawdopodobniej w XIX w. rezydencją właścicieli majątków w Trzebieszowicach. Dwory przy pozostałych folwarkach wykorzystywano zapewne w celach administracyjnych. Losy tych obiektów, w tym również współczesne, są mało znane.
Pałac – tzw. Zamek na Skale
Pierwsza rezydencja w tym miejscu została wzniesiona już w piętnastym stuleciu. W następnym wieku zastąpił ją renesansowy dwór obronny. Kolejni właściciele kilkukrotnie przebudowywali siedzibę w Trzebieszowicach, między innymi w XVIII, XIX i na początku XX wieku. Budynek murowany z kamienia i cegły, potynkowany, częściowo podpiwniczony, czteroskrzydłowy, założony wokół wewnętrznego dziedzińca, w dziewiętnastym wieku zadaszonego i zamienionego w wielką salę. Skrzydła nakrywają dachy dwuspadowe wykonane z dachówki. Elewacje o skromnej dekoracji architektonicznej, ozdabiają boniowane naroża, kamienne obramowania otworów okiennych oraz wmurowane renesansowe i barokowe detale kamieniarskie. Bryłę budynku urozmaicają wieże, wykusze i balkony. Do pałacu przylega rozległy park krajobrazowy z ciekawymi okazami starodrzewu.
W pałacu mieści się obecnie luksusowy hotel, jednak najpiękniejsze wnętrza udostępniono do zwiedzania nie tylko dla jego gości. Szczegółowe informacje o ofercie hotelu i restauracji oraz możliwości zwiedzania zabytku można znaleźć na oficjalnej stronie internetowej obiektu
http://www.zameknaskale.com.pl/
Informacje praktyczne i dojazd
Bardzo dobry dojazd komunikacją publiczną do Trzebieszowic zapewniają autobusy PKS. Autobusy najczęściej kursują do Kłodzka, Lądka – Zdroju i Stronia Śląskiego. Z Górnego Śląska proponuję wybrać podróż przez Kłodzko, do którego można dotrzeć pociągiem z Gliwic z przesiadką we Wrocławiu. Samochodem z Gliwic najlepiej jechać autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Prądy, a dalej DK 46 w stronę Kłodzka. W miejscowości Złoty Stok należy skręcić w lewo w DK 390 do Lądka – Zdroju, następnie przed tym miastem w prawo w lokalną drogę do Radochowa. Po wyjeździe z Radochowa trzeba skręcić w prawo w DK 392 w kierunku Żelazna. Zespół pałacowy w Trzebieszowicach znajduje się na prawo od głównej drogi, dojazd jest oznakowany. Odległość: w jedną stronę około 180 km. Na miejscu samochód można zostawić na parkingu.
Damian Dąbrowski,
Lipiec 2012 r.
„Rothen Hof”
Rezydencja częściowo otoczona murem obronnym, murowana z kamienia i cegły, potynkowana, składa się ze starszej wieży mieszkalnej wzniesionej na planie prostokąta i dobudowanego do niej w XVI w. renesansowego dworu. Dwór zbudowany również na rzucie prostokąta, posiadał trzy kondygnacje i dach dwuspadowy z naczółkami, po którym nie ma już śladu. W zniszczonym budynku przetrwało kilka pomieszczeń nakrytych sklepieniami kolebkowymi z lunetami. W 2010 r. w otoczeniu dworu widoczne był ślady świeżej wycinki drzew. Wokół ruin rezydencji znajdowały się nikłe pozostałości, zapewne niedawno rozebranych budynków gospodarczych. Miejsce to wydaje się pozbawione gospodarza i prawdopodobnie w najbliższym czasie zostanie ostatecznie zniszczone.
Informacje praktyczne i dojazd:
Bardzo dobry dojazd komunikacją publiczną do Trzebieszowic zapewniają autobusy PKS. Autobusy najczęściej kursują do Kłodzka, Lądka – Zdroju i Stronia Śląskiego. Z Górnego Śląska proponuję wybrać podróż przez Kłodzko, do którego można dotrzeć pociągiem z Gliwic z przesiadką we Wrocławiu. Samochodem z Gliwic najlepiej jechać autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Prądy, a dalej DK 46 w stronę Kłodzka. W miejscowości Złoty Stok należy skręcić w lewo w DK 390 do Lądka – Zdroju, następnie przed tym miastem w prawo w lokalną drogę do Radochowa. Po wyjeździe z Radochowa trzeba skręcić w prawo w DK 392 w kierunku Żelazna. Zespół dworski znajduje się na końcu Trzebieszowic, na prawo od drogi. Odległość: w jedną stronę około 180 km. Na miejscu samochód można zaparkować przy bocznej drodze prowadzącej do zniszczonego folwarku.
Damian Dąbrowski,
Listopad 2010 r.
Dwór i folwark Frobelhof
Po renesansowym dworze znajdującym się na terenie folwarku od dawna nie ma już śladu. Być może w jego miejscu stoi nowszy budynek mieszkalny. Powoli znika również piękny spichlerz, będący największą atrakcją turystyczną tego miejsca. Ogromny trzykondygnacyjny budynek wzniesiono w 1733r. Spichlerz założony na planie prostokąta, nakrywał wysoki dach dwuspadowy, obecnie w części środkowej zawalony. Elewacje spichlerza o podziałach ramowych, wykonanych za pomocą gzymsów i pilastrów ozdabiają otwory okienne w prostych obramowaniach. Elewacje boczne zamykają wysokie szczyty o spływach wolutowych. Wnętrza zdewastowane w wyniku zawalenia dachu. Jedynie w bocznych pomieszczeniach parteru zachowały się sklepienia kolebkowe z lunetami. Katastrofa budowlana w spichlerzu bynajmniej nie jest dziełem przypadku. W więźbie dachowej wyraźnie widać, że znaczna część belek i krokwi została celowo wycięta. Na folwarku poza spichlerzem znajduje się jeszcze jeden zdewastowany budynek gospodarczy. W nim również zawaliła się większa część dachu.
Zabytki w Trzebieszowicach
Do rejestru zabytków w Trzebieszowicach wpisano: kościół parafialny p.w. św. Andrzeja wraz z plebanią (25.05.1972 r., nr rej.: 192/2045), spichrz na folwarku „Frobelhof” (22.12.1971 r., nr rej.: 194/1981), zespół dworski „Scheibenhof” (28.12.1993 r., dwór z murem oporowym pod nr rej.: 195/1392/WŁ, zespół budynków folwarcznych: budynek mieszkalno-gospodarczy, spichlerz, oborę ze stodołą, oborę i mleczarnię, pod nr rej.: 196/1393/a-d/WŁ) oraz zespół pałacowy „Oberhof”, (19.07.1977 r., nr rej.: 193/654/WŁ). Zespół pałacowy „Oberhof” składa się z pałacu, parku i oficyny. Oficyna została ponownie wpisana do rejestru 17.05.2000 r., pod nr 18/A/00.
Informacje praktyczne i dojazd
Bardzo dobry dojazd komunikacją publiczną do Trzebieszowic zapewniają autobusy PKS. Autobusy najczęściej kursują do Kłodzka, Lądka – Zdroju i Stronia Śląskiego. Z Górnego Śląska proponuję wybrać podróż przez Kłodzko, do którego można dotrzeć pociągiem z Gliwic z przesiadką we Wrocławiu. Samochodem z Gliwic najlepiej jechać autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Prądy, a dalej DK 46 w stronę Kłodzka. W miejscowości Złoty Stok należy skręcić w lewo w DK 390 do Lądka – Zdroju, następnie przed tym miastem w prawo w lokalną drogę do Radochowa. Po wyjeździe z Radochowa trzeba skręcić w prawo w DK 392 w kierunku Żelazna. Folwark Frobelhof znajduje się w południowo-zachodniej części Trzebieszowic, na lewo od Białej Lądeckiej. Na teren folwarku prowadzi boczna gruntowa droga. Odległość: w jedną stronę około 180 km. Na miejscu samochód można zaparkować bezpośrednio przy uszkodzonym spichlerzu.
Damian Dąbrowski,
Lipiec 2012 r.
