Powiat oleśnicki, gmina Bierutów
(nazwa niemiecka: Vielguth, Kreis Oels)
Początki wioski sięgają prawdopodobnie XIV wieku. Przynajmniej od siedemnastego stulecia Zbytowa wchodziła w skład dóbr książąt oleśnickich. Stan ten nie uległ zmianie w kolejnych wiekach. Po śmierci księcia Wilhelma von Braunschweig-Oels w 1884r. majątek w Zbytowej przeszedł na własność dynastii von Hohenzollern. Odtąd był częścią dóbr Thronlehn Oels, należących do pruskiego następcy tronu. W posiadaniu przedstawicieli rodu von Hohenzollern majątek pozostał przynajmniej do 1937r.
W 1886r. dobra rycerskiej w Zbytowej liczyły 657ha powierzchni, w tym 471ha pól uprawnych, 144ha łąk, 14ha lasów, 28ha dróg i podwórzy gospodarczych. W 1937r. ich powierzchnia wynosiła 585ha. Majątek przeważnie oddawany był w dzierżawę. Przez długi czas dzierżawcami posiadłości była rodzina Arndt: porucznik Arndt (1872, 1876r.), Adolf Arndt (1886, 1894r.), spadkobiercy Adolfa Arndta, między innymi Walter Arndt (1902, 1917r.). Następnie w latach 1921-1937 jako dzierżawca wzmiankowany był Wilhelm Haase.
Pierwszą rezydencję w Zbytowej wzniósł po 1618r. Henryk Wacław, książę oleśnicki na Bierutowie (zm.1639r.). Renesansowy dwór wykorzystywany był przez książąt oleśnickich przynajmniej do końca XVII w. W 1691r. urodził się w nim książę Chrystian Ulryk II. Trudno ustalić kiedy dwór przestał być użytkowany. W opisie miejscowości z 1845r. wzmiankowana jest rezydencja (Schloss) i folwark. Może jednak chodzić o istniejący do dziś niewielki dwór, będący siedzibą zarządców i dzierżawców folwarku.
Wiele ciekawych informacji na temat Zbytowej oraz widokówkę przedstawiającą stan dworu przed 1945r. można znaleźć na stronie:
Zabytki w Zbytowej
Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego obiektu w Zbytowej.
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Zbytowej zapewniają nieliczne autobusy PKS kursujące z Bierutowa i Oleśnicy. Do obydwu miast można dotrzeć pociągiem z Wrocławia i Kluczborka. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Brzezimierz, następnie DK 396 do Oławy i dalej DK455 do Jelcza-Laskowic. Z miasta należy wyjechać ul. Oleśnicką prowadzącą do Brzezinki. W Brzezince trzeba skręcić w prawo w lokalną drogę prowadzącą do Zbytowej przez Grędzinę i Nową Smolną. Zabudowania pofolwarczne wraz z dworem znajdują się we wschodniej części wioski, na prawo od głównej drogi. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 170km. Samochód można zostawić na terenie dawnego dziedzińca folwarcznego.
Damian Dąbrowski,
Kwiecień 2012 r.
