Powiat cieszyński, gmina Strumień
(nazwa niemiecka Zbitkau, czeska Zbytky)
Zabytki w Zbytkowie
Do rejestru zabytków w Zbytkowie wpisano kaplicę p.w. MB Szkaplerznej, XIXw., nr rej.: 944/68 z 5.12.1968r. oraz A-320/78 z 11.05.1978r.; stajnię (dawny folwark - nr 1), XIXw., nr rej.: 100/60 z 2.03.1960r. oraz 946/68 z 5.12.1968r.
Pierwsza wzmianka o Zbytkowie pochodzi z 1388 roku. W tym czasie wieś była już własnością szlachecką. Następnie należała do książąt cieszyńskich, a w połowie XVI wieku została zakupiona przez miasto Strumień. W latach 1573/77-1594 Zbytków wchodził w skład skoczowsko-strumieńskiego państwa stanowego. Dobra te w 1594 roku wykupił książę Adam Wacław (ur.1574r., zm.1617r.) i ponownie włączył w skład domeny książęcej. W XIX wieku majątek w Zbytkowie należał do Komory Cieszyńskiej. Posiadłość podlegała pod zarząd w Strumieniu. W 1911 roku włości liczyły zaledwie 86,21ha gruntów. Po parcelacji dóbr Komory w 1922 roku folwark zakupił major Józef Płonka, stąd też od jego nazwiska miejsce to bywa określana jako „Płonkówka". Major Józef Płonka opuścił Polskę w drugiej połowie września 1939 roku. Jego majątek został przekazany Niemcom z Besarabii. W 1946 roku major powrócił do Polski. Odzyskał swój majątek, jednak władze starały się go przejąć i przekształcić w spółdzielnię. Józef Płonka zmarł w 1973 roku. Do dziś żyją jego potomkowie.
Zabudowania folwarku i dwór w Zbytkowie pochodzą z XIX wieku. Historia majątku jest jednak starsza. Jest on zaznaczony m.in. na osiemnastowiecznych mapach. Obecnie dwór i folwark są niezagospodarowane. Opuszczone budynki powoli popadają w ruinę.
Zbytków znajduje się około 25 kilometrów na północny-wschód od Cieszyna. Z miasta powiatowego najkrótsza trasa prowadzi drogą wojewódzką nr 938, następnie drogą lokalną przez Rychułd oraz Bąków i dalej DK81. Ta ostatnia trasa łącząca Katowice i Skoczów przebiega w sąsiedztwie Zbytkowa. Folwark „Płonkówka" znajduje się we wschodniej części wioski i graniczy ze wspomnianą DK81.
Damian Dąbrowski,
Listopad 2018r.
