Powiat świdnicki, gmina Świdnica
(nazwa niemiecka Säbischdorf, Kreis Schweidnitz)
Zabytki w Zawiszowie
Do rejestru zabytków w Zawiszowie został wpisany zespół folwarczny „Kaiserhof” (nr 1e): dwór (dom rządcy, budynek nr 1), koniec XIX w., nr rej.: A/5225/1496/WŁ z 15.04.1996r.; oficyna mieszkalno-gospodarcza (nr 1), 1823r., nr rej.: A/5226/1497/WŁ z 15.04.1996r., budynek administracyjny (nr 3a), nr rej.: 1497/WŁ 1 15.04.1996r.
Ponadto w ewidencji zabytków uwzględniono m.in. zespół folwarku nr I (dom mieszkalny, dwie obory, odrodzenie, dom nr 3a); zespół folwarku nr II (dom mieszkalny nr 2b, dwa budynki gospodarcze nr 2, oborę); zespół folwarku „Kaiserhof”.
Wioskę wzmiankowano w 1308r. jako Zeuisdorf, następnie Zewisdorf i Sewysdorf. Majątek należał m.in. do rodzin von Sachenkirch, von Mühlheim, Kobersberg, von Poplau, von Schafgotsch. Od 1539r. dobra wchodziły w skład domeny królewskiej. Jako część królewskiej domeny folwark wzmiankowano w 1785, 1830 i 1845 roku. W 1894 roku dobra lenne nr 1 i 2 oraz dobra nr 3 należały do spadkobierców Ferdinanda Bartscha. Ich całkowita powierzchnia wynosiła 197ha. W 1909 i 1926 roku dobra pozostawały w rękach rodziny Bartsch, funkcję generalnego pełnomocnika pełnił porucznik Carl Bartsch. Majątek liczył 252,5ha. W 1930 roku właścicielem całej posiadłości (nr 1, 2 i 3) był dr Richard Gross. Jak świadczą tablice erekcyjne w latach 30-tych XX wieku rozbudował on folwark, wznosząc kolejne zabudowania gospodarcze. W 1937 roku włości dr Richarda Grossa miały powierzchnię 248,95ha, w tym 210ha pól uprawnych, 32ha łąk, 6,95ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków.
Po 1945 roku dobra przejęło państwo polskie. Folwark znalazł się w gestii Państwowego Gospodarstwa Rolnego. W 1967 roku stan dworu oceniano jako dobry. Obecnie dwór, budynek nr 1b pozostaje częściowo zamieszkany. Zabytek jest jednak zaniedbany, niszczeją zawilgocone tynki zewnętrzne. Większość budynków gospodarczych i mieszkalnych dawnego folwarku pozostaje użytkowane, ich stan techniczny jest dobry.
Dwór nr 1b, zabudowania folwarku „Kaiserhof”
Zabudowania mieszkalne i gospodarcze nr 2 i 3
Zawiszów położony jest zaledwie 3 kilometry na północ od Świdnicy. Z miasta do wioski prowadzi ulica Kazimierza Wielkiego. Zabudowania nr 2 i 3 tworzą centrum Zawiszowa, należą one do przedsiębiorstwa Majątek Ziemski Stary Jaworów Sp. z o.o., gospodarstwo Zawiszów. Z kolei folwark „Kaiserhof” z dworem znajduje się na zachodnim krańcu miejscowości.
Damian Dąbrowski,
Luty 2020r.