Powiat górowski, gmina Jemielno
(nazwa niemiecka Osselwitz, Kreis Wohlau, od 1932 r. Kreis Guhrau)
Zabytki w Osłowicach
Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego obiektu w Osłowicach. W ewidencji zabytków uwzględniono m.in. kaplicę, zespół folwarczny, kilka domów mieszkalnych.
Miejscowość wzmiankowano w „Księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego” datowanej na lata 1295-1305. Występuje w niej pod nazwą Oslowiczi. Majątek w Osłowicach należał m.in. do rodów von Tschammer i von Gfug. W 1791 roku w miejscowości znajdował się pański pałac, 2 folwarki - jeden zwany Teichenau, na południe od centrum wsi, nieistniejący przysiółek Raczki - 23 gospodarstwa zagrodników, wiatrak oraz dom gminny. Wieś liczyła 221 mieszkańców. W 1830 roku w Osłowicach wzmiankowano 31 domów, folwark, 223 mieszkańców, w tym 1 katolika, ewangelicką szkołę, wiatrak, browar, gorzelnię oraz cegielnię. W 1830 roku majątek za 20100 talarów reńskich nabył starszy ziemski baron Hans Friedrich Wilhelm von Rieben (ur. 1793 r., zm. 1855 r.) z Czeladzi Wielkiej, posiadający liczne dobra w okolicy. W 1845 roku w Osłowicach znajdowało się 31 domów, folwark, hodowla owiec merynosów, wiatrak, browar, gorzelnia, cegielnia. Częścią miejscowości pozostawał folwark Teichenau. Osłowice zamieszkiwało 256 mieszkańców, w tym 2 wyznania katolickiego. Po śmierci barona Hansa Friedricha Wilhelma von Rieben jego spadkobiercy około 1856 roku sprzedali posiadłość porucznikowi Pförtner von der Hölle. W 1861 roku jej właścicielem był Möckel. Następnie w dobrach rycerskich w Osłowicach wzmiankowano: w latach 1866-1872 porucznika w stanie spoczynku Heinricha von Ostau, w latach 1876-1886 Hermanna Jentscha, w 1894 roku kapitana w stanie spoczynku Maxa Teucherta. W 1895 roku majątek zakupił Albert Stiemerling, znany z ksiąg adresowych do 1905 roku. Kolejnymi właścicielami posiadłości byli: w 1909 roku Ernst Grocke, w 1912 roku Stanislaus von Lebinski, w 1917 roku Kasimir Pleciński, w 1921 roku Otto von Bernuth z Borowa w powiecie kościańskim. W imieniu tego ostatniego zarząd sprawował generalny pełnomocnik nadinspektor Westermann. Przed 1926 rokiem włości nabył Conrad baron Saurma von und zu der Jeltsch. Współwłaścicielką była jego żona Dorothea. W rękach małżeństwa posiadłość pozostała do 1930 roku. W tym czasie dobra rycerskie Osłowice z folwarkiem Raczki liczyły 373 ha powierzchni: 250 ha pól uprawnych, 22,5 ha łąk, 4 ha pastwisk, 0,5 ha wody, 84 ha lasu, 2,5 ha parku, 2 ha ogrodu, 7,5 ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W gospodarstwie prowadzono hodowlę bydła czarnobiałego. W latach 30. XX wieku majątek wykupiła i rozparcelowała spółka ziemska Schlesische Landgesellschaft. W 1937 roku tzw. resztówka Osłowic wchodziła w skład dóbr Daszów pozostających pod zarządem spółki. Po drugiej wojnie światowej rozparcelowane dobra przekazano rolnikom indywidualnym. W kolejnych dekadach zabudowania były doraźnie remontowe i przebudowywane. Pałac wraz z otaczającą częścią rezydencjonalną został rozebrany krótko po 1945 roku. Obecnie nie ma śladu po pałacu, park i ogród zostały dosłownie wykarczowane, przetrwały pojedyncze okazy starodrzewu. Z tej części majątku zachowała się jedynie brama i fragment ogrodzenia. Znacznie lepiej zachował się dawny folwark.
Mapa Osłowic z II połowy XIX wieku z zaznaczonym folwarkiem i nieistniejącym pałacem.
Pałac w I połowie XX wieku
Źródło: https://polska-org.pl/760005,foto.html?idEntity=6524323 (dostęp: 3.11.2024 r.)
Źródło: https://polska-org.pl/678585,foto.html?idEntity=6524323 (dostęp: 3.11.2024 r.)
Osłowice położone są około 25 kilometrów na południe od Góry. Z miasta powiatowego dojazd DW 323 do Starej Góry i dalej drogami lokalnymi przez Ryczeń, Śleszów, Psary. Zespół folwarczny znajduje się na północnym krańcu Osłowic. Zabudowania gospodarcze oraz mieszkalne dla pracowników folwarku z trzech stron zamykają majdan. Z czwartej otwartej strony znajdowała się niezachowana rezydencja, za którą rozciągał się park i ogród.
Przybliżona lokalizacja nieistniejącego pałacu w Osłowicach:
51.548067413009846, 16.621293645771154
Damian Dąbrowski,
Listopad 2024r.
Na pierwszych zdjęciach dawny dwojak, czy też czworak, położony w pobliżu folwarku, błędnie uznawany za dawną rezydencję. Na kolejnych zdjęciach zabudowania pofolwarczne.
