Powiat oławski, gmina Jelcz-Laskowice
(nazwa niemiecka: Meleschwitz, w latach 1936-1945 Fünfteichen, Kreis Ohlau)
Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1245r.
Rys historyczny i stan obecny:
Na temat historii miejscowości zachowało się niewiele informacji. Miłoszyce od średniowiecza do sekularyzacji dóbr kościelnych w 1810r. były własnością biskupstwa wrocławskiego. Następnie folwark w Miłoszycach wchodził w skład majątków królewskich (Königliches Rent-Amt Breslau). W 1845r. Knie wspomina dwór (Schloss) w miejscowości. W rejestrze zabytków obecnie istniejący dwór datowany jest jednak na 1880r. W tym czasie majątek w Miłoszycach należał zapewne do Ferdynanda Wandrepa, wzmiankowanego w 1876r. Być może konserwatorzy popełnili błąd przy datowaniu budynku, bądź też Wandrep wzniósł w miejscu starszej rezydencji nową siedzibę. W 1905r. dwór z resztą majątku był własnością wdowy Marty Langhans, z domu Kroschel. Około 1917r. nastąpiła parcelacja posiadłości w Miłoszycach, pozostała po niej resztówka dóbr rycerskich - w 1930r. liczyła zaledwie 25ha. Według różnych źródeł wrocławska prowincja zakonu Bonifratrów w 1905 (R.M. Łuczyński) lub 1927r. (strona internetowa miejscowości) nabyła resztówkę dóbr rycerskich wraz z dworem. Być może dlatego na jednej z przedwojennych pocztówek budynek ten podpisany został jako klasztor. W posiadaniu zakonników dwór pozostał do 1948r. Następnie do 1991r. był własnością Stacji Hodowli Roślin Polwica-Wierzbno, a później Zakładu Piekary. Po drugiej wojnie światowej zabytek zamieniono w wielorodzinny budynek mieszkalny. Obecnie w dalszym ciągu pełni tę funkcję i można go zobaczyć tylko z zewnątrz.
Dwór
Budynek prawdopodobnie wzniesiony około 1880r., przebudowywany w latach 1910-1915. W 1985r. wyremontowany bez zgody Wojewódzkiego Konserwatora zabytków. W ostatnim czasie ponownie remontowany: wymiana dachu, tynków zewnętrznych. Dwór został wzniesiony z elementami neogotyckimi, kolejne przebudowy zatarły jednak większość cech stylowych zabytku. Budynek murowany z cegły, potynkowany, o skomplikowanej bryle, składającej się z kilku prostopadłościanów, rozłożonych na rzucie zbliżonym do litery „L”. Podpiwniczony, częściowo dwu-, częściowo trzykondygnacyjny, nakryty dachami dwuspadowymi wykonanymi z dachówki. Fasada sześcioosiowa, z centralnym głównym wejściem, umieszczonym w dwukondygnacyjnym ganku. Elewacje zachowały niewiele detali architektonicznych. Przetrwały skromne nadokienniki, a w części budynku wydatny gzyms przepaskowy między kondygnacjami.
Zabytki w Miłoszycach
Do rejestru zabytków w Miłoszycach wpisano kościół parafialny p.w. św. Mikołaja Biskupa (18.05.2005r., nr rej.: 530/A/05); nieużytkowany cmentarz przykościelny (18.05.2005r., nr rej.: 531/A/05); cmentarz katolicki (20.01.1997r., nr rej.: 727/W): kaplicę grobową „Panteon” i kaplicę przedpogrzebową; dwór (22.12.1987r., nr rej.: 610/W). Kaplica wpisana do rejestru zabytków jako grobowa, być może została wzniesiona około 1920r. dla uczczenia mieszkańców miejscowości poległych w czasie pierwszej wojny światowej. Informację taką można znaleźć na stronie poświęconej Miłoszycom – www.miloszyce.republika.pl (dostęp 15 marca 2012r.). Strona ta dostarcza również wiele innych istotnych wiadomości na temat wioski.
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Miłoszyc zapewniają nieliczne autobusy PKS kursujące z Grędzina, Jelcza-Laskowic, Oławy (dwa kursy) i Wrocławia (jeden kurs). Ze względu na trudności ze znalezieniem przesiadki nie polecam tej formy dojazdu. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Brzezimierz, a następnie DK396 do Oławy i dalej DK455 do Jelcza-Laskowic. Z Laskowic należy wyjechać ul. Witosa prowadzącą do Miłoszyc. Kościół i położony w jego pobliżu dwór (adres: ul. Kościelna 20) znajdują się na lewo od głównej ulicy. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 165km. Samochód można zostawić przy kościele parafialnym.
Damian Dąbrowski,
Marzec 2012 r.
