Powiat oleśnicki, gmina Dziadowa Kłoda
(nazwa niemiecka: Reesewitz, Kreis Oels)
Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1305r.
Na początku XVI w. właścicielem Radzowic był Hans Roraw. W 1524r. książę oleśnicki Karol I Podiebradowicz nadał majątek oraz wioskę wraz z prawem dziedziczenia braciom: Hansowi, Georgowi i Albrechtowi Werbnizki. Przed końcem szesnastego stulecia miejscowość przeszła na własność rodziny von Siegroth und Slawikau. Anna von Siegroth und Slawikau z Radzowic w księstwie oleśnickim w tym czasie została żoną Jana von Boeck z Gryżowa. W połowie XVII w. Radzowice, Miłocice i Sątok należały do Justa von Kosspoth, członka rady książąt oleśnickich. Następnie Radzowice przeszły na własność rodziny von Dyhrn, w rękach której pozostawały do końca XIX w. Od 1682r. Urszula Magdalena (ur.1667r., zm.1721r.), córka Jana Adama von Posadowski z Mikowic (ur.1636r., zm.1708r.) była drugą żoną Jana Jerzego Fryderyka von Dyhrn, właściciela Radzowic w księstwie oleśnickim. W 1785r. wzmiankowany był hrabia Ernst von Dyhrn. W źródłach z lat 1845 i 1857 występował Konrad Adolf von Dyhrn (ur.1803r., zm.1869r.), polityk, członek pruskiego Zgromadzenia Narodowego, a następnie Izby Panów i parlamentu Związku Północnoniemieckiego. W 1886 i 1894 roku właścicielem majoratu Radzowice był hrabia Konrad Johannes von Dyhrn. W 1886 roku majątek liczący 610ha dzierżawił porucznik Otto Kärnbach. Pozostał on dzierżawcą co najmniej do 1894roku. Przed 1902r. właścicielem dóbr Radzowice (Herrschaft Reesewitz) został hrabia Franz Hubert Peter von Tiele-Winckler z Mosznej (ur.1857r., zm.1922r.). W skład dóbr liczących 1797ha wchodziły majątki: Radzowice (617,3ha), Gołębice oraz Górne i Dolne Milowice. W 1922r. dobra Radzowice (1844,2ha) wraz z resztą majątków odziedziczył jedyny syn hrabiego Franza Huberta Petera, Klaus Hubert von Tiele-Winckler (ur.1892r.,zm.1938r.). Za jego rządów wiele rodzinnych posiadłości zostało sprzedanych. Jedną z nich były Radzowice, nabyte przed 1926r. przez Śląskie Towarzystwo Ziemskie we Wrocławiu (Schlesiche Landgesellschaft in Breslau) w celu parcelacji. W 1930r. dobra w Radzowicach były już rozparcelowane. W latach trzydziestych dwór w Radzowicach wykorzystywano jako siedzibę obozu pracy dla dziewcząt (Reichsarbeitsdienst fur weibliche Jugend. Lager Reesewitz). Powojenne losy budynku nie są znane. Zapewne przeszedł on pod zarząd miejscowego Państwowego Gospodarstwa Rolnego. Dwór zmieniono w wielorodzinny budynek mieszkalny. Obecnie część budynku w dalszym ciągu jest zamieszkała, a część nieużytkowana doprowadzona została do kompletnej ruiny. W pobliżu dworu zachowane zabudowania gospodarcze dawnego folwarku. Śladem po dawnym parku jest ogrodzenie przy drodze do Dziadowego Mostu i niewielki teren zielony. Starodrzew już dawno został wycięty.
Dwór
Obecnie istniejący dwór datowany jest na ostatnie ćwierćwiecze XIX w. Długi związek z dobrami Radzowice rodziny von Dyhrn sugeruje, iż w miejscowości już wcześniej mogła znajdować się jakaś siedziba przedstawicieli tego rodu. Trudno powiedzieć czy dwór obecny wzniesiono w jej miejscu, czy może z wykorzystaniem starszych murów. Budynek składa się z trzech skrzydeł rozłożonych na planie litery „C”. Dwór murowany z cegły, potynkowany, częściowo podpiwniczony, jedno- i dwukondygnacyjny, nakryty dachami dwuspadowymi i naczółkowymi. W najlepszym stanie zachowane zamieszkałe skrzydło południowe. Parterowe z zagospodarowanym poddaszem, nakryte dachem naczółkowym. W elewacji południowej wydatny dwukondygnacyjny trzyosiowy ryzalit. Elewacje o skromnej dekoracji architektonicznej, z boniowanymi narożnikami i opaskami okiennymi z kluczem. Nad parterową częścią środkową zawalił się dach, w znacznym stopniu niszcząc budynek. Największe, północne skrzydło, nieużytkowane, częściowo zawalone. Skrzydło wzniesione było na rzucie prostokąta, dwukondygnacyjne, z mieszkalnym poddaszem. Od strony północnej znajdowała się ryzalitowa klatka schodowa oraz zniszczona parterowa dobudówka. Elewacje zdobione podobnie jak w części południowej dworu: boniowaniem naroży i obramowaniem otworów okiennych z kluczem. Obecnie budynek i jego otoczenie sprawiają bardzo przygnębiające wrażenia. Teren wokół nie jest ogrodzony, na miejscu brak informacji o stanie własnościowym. Zamieszkałe skrzydło prawdopodobnie jest własnością prywatną, do kogo należy reszta walącego się budynku trudno powiedzieć. Teren wokół dworu wykorzystywany jest jako składowisko materiałów i maszyn. W pobliskim zespole folwarcznym uwagę przykuwa ciekawy budynek mieszkalny o cechach neogotyckich, niestety w znacznym stopniu przebudowany oraz budynek mieszczący dawniej studnię.
Zabytki w Radzowicach
Do rejestru zabytków w Radzowicach wpisano kościół ewangelicki, obecnie rzymsko-katolicki filialny p.w. Świętej Trójcy (15.04.1966r., nr rej.: 1645, decyzja Radzów). W rejestrze niestety nie znalazł się dwór. Obecny stan budynku sprawia, że na działania służb konserwatorskich raczej nie można liczyć. Prawdopodobnie już wkrótce po dworze w Radzowicach pozostaną tylko wspomnienia i stare fotografie.
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Radzowic zapewniają autobusy PKS kursujące z Lipki, Namysłowa i Sycowa. Niestety za wyjątkiem autobusów z Sycowa jeżdżą one dość rzadko. Do samego Sycowa można dotrzeć autobusem między innymi z Kępna, Oleśnicy, Twardogóry i Wrocławia. Ze względu na możliwość przesiadki osobom wybierającym komunikację publiczną polecam wariant dojazdu przez Wrocław. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Przylesie, następnie DK403 i DK39 do Brzegu i dalej DK39 do Namysłowa. Z Namysłowa najlepiej wyjechać ul. Sycowską prowadzącą do Smarchowic Małych. Ze Smarchowic do Radzowic można dotrzeć drogami lokalnymi przez Jakubowice, Idzikowice, Pawłowice Namysłowskie, Wygodę, Dalborowice i Dziadową Kłodę. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 195 km. Zrujnowany dwór w Radzowicach znajduje się na prawo od drogi do Dziadowego Mostu. Samochód można zaparkować tuż obok budynku.
Damian Dąbrowski,
Grudzień 2011 r.
