Powiat oleśnicki, gmina Oleśnica
(nazwa niemiecka: Schmoltschütz, Kreis Oels)
Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1390r.
Rys historyczny i stan obecny
W 1505r. właścicielem Smółczyc był Albrecht von Schmolke. Na początku XVII w. majątek w miejscowości należał do Albrechta von Siegroth und Slawikau, starosty księstwa oleśnickiego. Jego córka, Małgorzata, była żoną Jana VI von Posadowski z Grodziszowa (zm.1614r.). W 1617r. właścicielem Smółczyc był już Georg (Jerzy) von Pasterwitz. W 1676r. miejscowość nabył Hans Kaspar von Prittwitz. W rękach jego spadkobierców dobra pozostały do końca drugiej wojny światowej. Źródła podają, że w 1845r. właścicielem majątku był Moritz von Prittwitz. W 1886r. posiadłość licząca 219ha należała do Moritza von Prittwitz. W latach 1894-1912 jako właściciel dóbr wymieniany był Moritz von Prittwitz und Gaffron. Następnie posiadłość należała do jego dziedziców (1921r.) i Hubertusa von Prittwitz und Gaffron (1930, 1937r.). W 1930r. wielkość majątku zmniejszyła się do 217ha. Po zakończeniu drugiej wojny światowej dobra zostały znacjonalizowane. Losy rezydencji rodziny von Prittwitz po drugiej wojnie światowej nie są znane. Obecnie budynek doprowadzony do kompletnej ruiny został częściowo wyburzony. Wokół pałacu nie zachowały się nawet ślady po parku widocznym na fotografii Roberta Webera z początku XX wieku.
Pałac
Barokowy pałac w Smółczycach został wybudowany przez rodzinę von Prittwitz w XVIII w. W następnym stuleciu rezydencję przebudowano w stylu klasycystycznym. Pałac był budynkiem murowanym z cegły, potynkowanym, założonym na planie prostokąta, parterowym, z mieszkalnym poddaszem, nakrytym dachem mansardowym z lukarnami. Od frontu znajdował się piętrowy ryzalit zamknięty trójkątnym przyczółkiem z kartuszem herbowym. Do naszych czasów przetrwał tylko fragment budynku. Prawdopodobnie już wkrótce pałac w Smółczycach zniknie tak jak wcześniej zniknął otaczający go park. Teren wokół ruin nie jest ogrodzony, na miejscu brak informacji o stanie własnościowym. W pobliżu znajdują się sterty części samochodowych.
Zabytki w Smółczycach
Do rejestru zabytków w nie wpisano żadnego obiektu w Smółczycach.
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Smółczyc zapewniają autobusy PKS kursujące między innymi z Bierutowa, Oleśnicy i Wabienic. Ze względu na możliwość przesiadki proponuję dojazd przez Oleśnicę. Z Górnego Śląska do Oleśnicy można dotrzeć pociągiem z przesiadką w Kluczborku lub Wrocławiu. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Dąbrówka Górna, następnie DK45 do Opola. Z Opola najlepiej kierować się DK454 do Namysłowa, skąd DK451 prowadzi do Bierutowa. Z Bierutowa (wyjazd ul. Solnicką) do Zarzyska Smółczyc można dojechać lokalnymi drogami przez Solniki Małe i Strzałkową. Ruiny pałacu znajdują się na prawo od drogi. Odległość: w jedną stronę około 185 km. Samochód można zaparkować w pobliżu ruin.
Damian Dąbrowski,
Listopad 2011 r.
