Powiat strzeliński, gmina Borów
(nazwa niemiecka: Ottwitz, Kreis Strehlen)
Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1352r.
Rys historyczny i stan obecny:
W 1352r. folwark w Opatowicach dzierżawił scholastyk lubuski Nicolaus de Poytwynsdorf. Kolejne informacje o miejscowości pochodzą dopiero z XIX w. Od 1838r. majątek w Opatowicach należał do rodziny von Leutsch, wzmiankowanej również w 1845r. W 1857r. właścicielem dóbr był Eduard von Leutsch. Następnie w drodze spadku, przed 1886r. posiadłość przeszła w ręce porucznika Viktora von Lucka. W 1886r. majątek liczył 182ha, w tym 157ha pól uprawnych, 17ha łąk, 2ha lasów. Pozostałe 6ha stanowiły park, drogi i podwórza gospodarcze. Viktor von Luck pozostał właścicielem dóbr co najmniej do 1921r. Przed 1926r. odziedziczyła je Pani Dora von Gellhorn, z domu von Luck. W 1937r. majątek w dalszym ciągu należał do Pani Dory von Gellhorn, z domu von Luck. Posiadłość o powierzchni 179,4ha – z tego 154ha przypadało na pola uprawne, 16ha na łąki, 1ha liczyły pastwiska i stawy, 2ha lasy, 2,4ha ogrody, a 4ha drogi i podwórza gospodarcze – w 1930 i 1937r. dzierżawił Werner von Gellhorn. Po drugiej wojnie światowej folwark wraz z dworem upaństwowiono. Rezydencję zmieniono w wielorodzinny budynek mieszkalny. Obecnie w dalszym ciągu dwór pełni funkcje mieszkalną – adres Opatowice, dom nr 14. Teren wokół nie jest ogrodzony, budynek można zobaczyć z zewnątrz.
Dwór
Klasycystyczny dwór w Opatowicach zapewne wzniosła rodzina von Leutsch po 1838r. Prawdopodobnie w miejscu starszego dworu obronnego, po którym od północy pozostał fragment fosy. Ze względu na brak informacji o historii miejscowości sprzed XIX w. trudno nawet w przybliżeniu datować nieistniejący budynek. Obecny dwór murowany z cegły z użyciem kamienia, potynkowany, założony na planie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, nakryty dachem czterospadowym z lukarnami. Fasada (elewacja południowa) dziewięcioosiowa, z centralnym głównym wejściem umieszczonym w pozornym ryzalicie zwieńczonym trójkątnym przyczółkiem. Wejście poprzedzają granitowe schody, a ponad nim znajduje się balkon wsparty na konsolach. W elewacji tylnej centralny jednoosiowy pozorny ryzalit również podkreśla trójkątny przyczółek. Przy bocznej elewacji wschodniej taras – pozostałość po oranżerii. Elewacje zachowały ślady dawnych podziałów: wydatny gzyms między kondygnacjami, gzyms wieńczący, fragmenty kwadrowania, pilastry i obramowania otworów okiennych zamkniętych łukiem odcinkowym. Układ wnętrz przekształcony z centralna sienią i klatka schodową. Fasadą dwór jest skierowany na dziedziniec danego folwarku, wokół którego rozłożone zabudowania gospodarcze. Do folwarku przylega park krajobrazowy założony przez rodzinę von Leutsch po 1840roku.
Zabytki w Opatowicach
Do rejestru zabytków w Opatowicach wpisano park dworski (31.01.1984r., nr rej.: 549/W). Warto by w rejestrze znalazł się również sam dwór, co być może zabezpieczyłoby budynek przed przebudową i utratą resztek detali architektonicznych zdobiących jego elewacje.
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Opatowic jest mało realny, ponieważ w miejscowości zatrzymuje się tylko autobus PKS ze Strzelina, kursujący raz dziennie. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Brzezimierz, następnie DK396 w stronę Strzelina. W miejscowości Goszczyna z tej ostatniej trasy należy skręcić w prawo w lokalną drogę prowadzącą do Opatowic przez Wyszkowice, Kurzątkowice, Kończyce, Borek Strzeliński, Jelenin i Kazimierzów. Dwór w Opatowicach znajduje się na lewo od drogi. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 155km. Samochód można zostawić przy wjeździe na teren dawnego folwarku, tuż obok dworu.
Damian Dąbrowski,
Styczeń 2012 r.
