Powiat strzeliński, gmina Przeworno
(nazwa niemiecka: Türpitz, Kreis Strehlen)
Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1288r.
W 1318r. właścicielem Cierpic był Petzoldus Friso. Na mocy jego testamentu czynsz z wioski otrzymał klasztor cystersów z Henrykowa. Pod koniec XIV w. Cierpice należały do rodu von Sebottendorff z pobliskich Konar. Na początku XV w. właścicielem majątku był Albrecht Falkenhayn. Później Cierpice należały do Nickela Pücklera, Nickela Reibnitza i braci Opitza i Hayna von Czirn. W latach 1440-1450 Opitz von Czirn sprzedał wioskę. Miejscowość jednak szybko wróciła do jego rodziny i w 1460r. część Cierpic należała do Hansa von Czirna, najstarszego syna Opitza. W rękach rodziny Czirn majątek pozostał do 1587roku. Po śmierci Georga III von Czirn majątek otrzymała wdowa po nim Ursula, z domu Seydlitz von Kapsdorf. Niedługo później wyszła ona ponownie za mąż za Wenzla von Redera z Borowa (zm.1593r.). Urszula zmarła w 1611r. i Cierpice odziedziczył jej syn z drugiego małżeństwa, Heinrich von Reder (zm. 1629r.). Spadkobiercy Heinricha von Reder w 1688r. sprzedali miejscowość baronowi Johannowi von Trach. Po śmierci Johanna von Trach w 1716r. majątek w Cierpicach otrzymał jego młodszy syn baron Johann Gottlieb Reinhardt von Trach. Następnie wioska należała do Maksymiliana von Gaffron ze Stradomi Górnej, właściciela Konar i Stanicy. W 1787r. Julius von Gaffron sprzedał Cierpice kapitanowi von Rosenschantz auf Ober-Kunzendorf (zm. 1807r.). W 1818r. zmarł bezpotomnie jego syn Wilhelm von Rosenschantz. Dwa lata później wdowa po Wilhelmie von Rosenschantz wyszła ponownie za mąż za Carla Friedricha Eduarda von Koschembahr. W ten sposób majątek znalazł się w posiadaniu rodziny von Koschembahr. Po śmierci Carla Friedricha w 1850r. dobra odziedziczyli jego dwaj synowie Benno i Otto von Koschembahr. W 1886r. właścicielami posiadłości liczącej 281ha byli spadkobiercy Otto von Koschembahra. W rękach jego dziedziców dobra pozostały do 1945r. Przez wiele lat (1894-1930) majątek o powierzchni ponad 140ha dzierżawiła rodzina Karla Heckera z Przeworna. W 1937r. dzierżawcą posiadłości była Pani Hedwiga Rohde z domu Koecher. Po drugiej wojnie światowej dobra zostały znacjonalizowane.
Dwór
Brak informacji źródłowych nie pozwala określić czasu powstania pierwszej rezydencji w Cierpicach. Długi związek rodziny von Czirn z miejscowością pozwala przypuszczać, iż ród ten posiadał w niej jakąś siedzibę. Dwór w Cierpicach na początku XVIII w. został wzniesiony przez barona Johanna von Trach. Kolejne przekształcenia miały miejsce za czasów kapitana (później generała) von Rosenschantz i w 1863r. Rezydencję otaczał bardzo cenny park i gród dworski, którego początki sięgały końca XVII wieku. W parku znajdowało się wiele kamiennych barokowych rzeźb. Wśród drzewostanu wyróżniały się znacznych rozmiarów lipy i świerki. O znaczeniu parku świadczy bardzo wczesny (1950r.) wpis do rejestru zabytków. W rejestrze nie ma natomiast wzmianki na temat dworu. Prawdopodobnie budynek został zniszczony w czasie walk w 1945roku, bądź tuż po zakończeniu wojny. W książce Stanisława Straussa „Strzelin i wzgórza strzelińskie” z 1981r. pojawia się informacja o ruinach dworu w parku, niestety w 2011r. nie udało się odnaleźć nawet śladów po budynku. Zaniedbany park oraz popadające w ruinę zabudowania gospodarcze sprawiają przygnębiające wrażenie i dopełniają obrazu katastrofy w Cierpicach. Obecnie odwiedzając tę miejscowość trudno wyobrazić sobie jej wygląd w czasach świetności, przed 1945rokiem. Z całego zespołu dworskiego w Cierpicach szansę przetrwania ma tylko jeden budynek wykorzystywany w celach mieszkaniowych. Prawdopodobnie jest własnością prywatną.
Zabytki w Cierpicach
Do rejestru zabytków w Cierpicach wpisano: kościół filialny p.w. św. Józefa Oblubieńca (25.05.1981r., nr rej.: 786/WŁ) oraz park i ogród dworski (31.05.1950r., nr rej.: 190).
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Cierpic zapewniają autobusy PKS kursujące między innymi z Sarb, Strzelina i Ziębic. Do samego Strzelina z Górnego Śląska najłatwiej dotrzeć pociągiem z przesiadką we Wrocławiu. Podróżującym samochodem proponuję jechać autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Przylesie, następnie DK401 do Grodkowa i dalej DK385 w stronę Ziębic. Z tej ostatniej trasy w miejscowości Sarby należy skręcić w prawo w lokalną drogę do Cierpic. Park i resztki zespołu dworskiego znajdują się w zachodniej części wioski, niedaleko od kościoła. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 155 km. Samochód można zostawić przy bocznej drodze obok zrujnowanych zabudowań folwarcznych.
Damian Dąbrowski,
Październik 2011 r.
