Powiat wołowski, gmina Wińsko
(nazwa niemiecka Wischütz, Kreis Wohlau)
Zabytki w Wyszęcicach
Do rejestru zabytków w Wyszęcicach wpisano kościół filialny p.w. św. Michała Archanioła, 2 poł. XIV w., XVII w., nr rej.: A/2591/1192 z 10.12.1964r. W ewidencji zabytków znajdują się: cmentarz katolicki; zespół pałacowy (nr 47-48): pałac – w ruinie (nr 47), oficyna mieszkalna (nr 49), stodoła, obora, lamus, dom mieszkalny (nr 50), budynek gospodarczy (nr 50), park dworski; liczne domy mieszkalne w miejscowości (nr 3, 4, 8, 19, 27, 65, 68, 71, 74); dawna pastorówka – obecnie dom mieszkalny (nr 55).
W 1376 roku w Wyszęcicach wzmiankowano kościół parafialny. Na początku siedemnastego stulecia istniejącą do dziś świątynię ufundował Stephan von Thader, mąż Barbary z domu von Dyhern. Zapewne dobra rycerskie w Wyszęcicach na przełomie XVI i XVII wieku znajdowały się w rękach rodu von Thader. W 1791 roku w Wyszęcicach wzmiankowano pałac i 2 folwarki. Właścicielem miejscowości był baron von Nostitz. W 1830 roku posiadłość obejmująca rezydencję i dwa folwarki należała do barona von Rothkirch. Opis miejscowości z 1845 roku podaje dokładnie takie same informacje. W 1857 roku jako właściciela dóbr wzmiankowano Friedricha Karla Heinricha von Rothkirch-Panthen. W 1872 roku posiadłość w Wyszęcicach należała do Valeriusa baron von Rothkirch-Panthen, rotmistrza i starszego ziemskiego z Czerwonego Kościoła (in Rothkirch, Kreis Liegnitz), posiadającego także dobra w Boraszycach Małych i Wielkich (Klein i Gross Pantken Kreis Wohlau). Folwark i grunty w Wyszęcicach dzierżawił Pan Dirlam. W 1894 roku włości w Wyszęcicach wchodziły w skład majoratu Czerwony Kościół (Rothkirch, Kreis Liegnitz), którego właścicielem był porucznik Hans baron von Rothkirch und Panthen auf Rothkirch. Sam majątek Wyszęcice liczył 490ha, w tym 347ha pól uprawnych, 55ha łąk, 17ha pastwisk, 49ha lasu, 1ha stawów, 21ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W 1912 roku majorat Czerwony Kościół należał do małoletniego Hansa Joachima barona von Rothkirch und Panthen auf Rothkirch. Funkcję prawnego opiekuna pełnił sędzia Reisner z Legnicy. Będący częścią fideikomisu majątek Wyszęcice miał powierzchnię 490ha, w tym 347ha pól uprawnych, 55ha łąk, 17ha pastwisk, 49ha lasu, 1ha stawów, 21ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Według księgi adresowej z 1937 roku Hans Joachim baron von Rothkirch und Panthen auf Rothkirch pozostawał właścicielem majoratu Czerwony Kościół. W tym czasie wchodząca w skład majoratu posiadłość Wyszęcice liczyła 476ha, w tym 335ha pól uprawnych, 53ha łąk, 17ha pastwisk, 49ha lasu, 1ha stawów, 21ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Po zakończeniu drugiej wojny światowej majątek w Wyszęcicach zajmowała Armia Czerwona. W 1948 roku rezydencja wraz z folwarkiem została przekazana władzom polskim. Zabytek przez kilkadziesiąt lat należał do polskiego Skarbu Państwa. W pałacu urządzono mieszkania. W 1970 roku przeprowadzono remont elewacji budynku. Jego dalsze losy nie są znane. W kolejnych dekadach zapewne zaniechano prac remontowych i postępowało zużycie obiektu potęgowane przez nieprawidłową eksploatację. Zapewne po 1989 roku przyspieszyła dewastacja zabytku. Około 2008 roku większość budynku była już pozbawiona dachu i doprowadzona do ruiny. Trudno określić jaki jest aktualny stan własnościowy pałacu.
Pałac w Wyszęcicach (nr 46-48) zamykał od wschodu dziedziniec gospodarczy. Obecnie z zabudowań dawnego folwarku pozostały tylko dwa budynki położone na południe od rezydencji. Na wschód od folwarku rozciągał się park, zaniedbany a zapewne częściowo wykarczowany po 1945 roku. Dziś jest to już tylko niewielkie, zdziczałe zadrzewienie.
Barokowy pałac w Wyszęcicach został ufundowany w XVIII wieku. Rezydencję rozbudowano o skrzydła boczne w kolejnym stuleciu. Przebudowa pałacu miała również miejsce w pierwszej dekadzie XX wieku. W 1945 roku budynek został uszkodzony. Obecnie zamieszkałe jest tylko jedno z bocznych skrzydeł pałacu, nad pozostałą zrujnowaną częścią zabytku nie ma nawet dachu. Pałac w Wyszęcicach to budynek murowany, pierwotnie potynkowany, założony na planie wydłużonego prostokąta, dwukondygnacyjny, z częściowo użytkowym poddaszem, nakrytym dachem czterospadowym z powiekami. Korpus rezydencji wysunięty ryzalitowo, siedmioosiowy, skrzydła boczne pięcioosiowe. Obecnie zamieszkała część budynku w coraz gorszym stanie technicznym. Z reszty budynku pozostały tylko mury obwodowe i część ścian działowych. W wyniku zalania zabytku nastąpiło zniszczenie stropów.
Stan pałacu na widokówce sprzed 1945 roku
Źródło: http://dolny-slask.org.pl/5863328,foto.html (dostęp: 27.10.2016r.)
Wyszęcice położone są około 20 kilometrów na północny-zachód od Wołowa. Z miasta powiatowego najlepiej wyjechać trasą nr 338 (ul. Wiejska), następnie skręcić w lewo w DK334 w stronę Chobieni. Ta ostatnia droga przebiega przez środek Wyszęcic. Dawny folwark z ruinami rezydencji położony jest w południowej części wioski, na wschód od drogi nr 334. Samochód można zaparkować w niewielkiej odległości od pałacu.
Damian Dąbrowski,
Październik 2016r.
