Powiat wołowski, gmina Wołów
(nazwa niemiecka Pavelschöwe, w latach 1937-1945 Paulshöhe Kreis Wohlau)
Zabytki w Pawłoszewie
Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego obiektu w wiosce. W ewidencji ujęto m.in. dom nr 10 i 12, kilka budynków gospodarczych.
Pawłoszewo wzmiankowano po raz pierwszy na przełomie XIII i XIV wieku w Księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego pod nazwą Paulischowa. Majątek w miejscowości należał m.in. do rodów von Karnitzki, von Kottulinski, von Studnitz, von der Recke-Volmerstein, von Prittwitz. W XIX wieku i pierwszej połowie XX wieku właściciele dóbr często się zmieniali. Ostatnią posiadaczką włości była wzmiankowana w latach 1932-1937 Eleonore Raykowski, z domu Radler. W 1937 roku dobra liczyły 146,5ha, w tym 111ha pól uprawnych, 8ha łąk, 4,5ha pastwisk, 17ha lasów, 6ha ogrodu, dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Funkcję generalnego pełnomocnika pełnił Hans Horst Raykowski.
Początki rezydencji w Pawłoszewie sięgają XVIII wieku. Siedzibę szlachecką wzmiankowano m.in. w 1785 i 1845 roku. Pałac został spalony przez żołnierzy radzieckich w czasie wojny, gdy w wiosce pojawili się polscy przesiedleńcy był już ruiną. Na folwarku utworzono Państwowe Gospodarstw Rolne. Przedsiębiorstwo nie podjęło próby odbudowy budynku. Ruina pałacu nie była zabezpieczona, okoliczni mieszkańcy przychodzili i zabierali każdy, co potrzebował. Ostatecznie resztki rezydencji rozebrano w latach 50. XX wieku. W drugiej połowie XX wieku rozebrano także budynki gospodarcze dawnego majątku. Obecnie w miejscu pałacu i folwarku rośnie dziki zagajnik. W gąszczu podszytu i robinii akacjowych można znaleźć gruz, resztki murów, fragment schodów prowadzących do rezydencji. Dawny park zaniedbany, zarośnięty samosiejkami, o całkowicie zatartym pierwotnym układzie. Położony na północ od parku, przy skrzyżowaniu z drogą do Łazarzowic dom nr 10, być może był związany z dawnym majątkiem.
Dodatkowe informacje na temat Pawłoszewa w książce „Pałace Dolnego Śląska. Powiat wołowski”. Zapraszam do zakupu.
Pawłoszewo położone jest około 15 kilometrów na północny-wschód od Wołowa. Z miasta dojazd drogą powiatową nr 339 w kierunku Strupiny do Warzęgowa i dalej lokalną drogą przez Pieruszę.
Damian Dąbrowski,
Styczeń 2023r.
