Powiat oświęcimski, gmina Kęty
Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1404 r.
Właściciele majątku: w średniowieczu miejscowość wchodziła w skład księstwa oświęcimskiego, zarządzonego przez jedną z linii Piastów Śląskich. W wiosce znajdował się folwark książęcy. Po 1457 r. wraz z resztą księstwa przeszła ona pod władzę królów Polski. W XVI w. Łęki połączono z folwarkiem w Bielanach, dobra te wchodziły w skład majątków królewskich do rozbiorów Polski. Z powodu problemów finansowych posiadłości te często oddawano w zastaw. W 1803 r. dobra z siedzibą w Bielanach zostały rozparcelowane. Majątek w Łękach nabył wtedy hrabia Wincenty Bobrowski herbu Jastrzębiec z Poręby Wielkiej. Następnie wioska należała do barona Karola Larischa z Bulowic i jego córki Adeli, żony Stanisława Narcyza Dunin-Borkowskiego. Od 1877 r. właścicielem dóbr był Antoni Wrotnowski, herbu Prusy III. Pod koniec XIX w. dwór w Łękach odwiedzał między innymi Henryk Sienkiewicz, przyjaciel Lucjana Wrotnowskiego, syna Antoniego. W 1907 r. posiadłość zakupił Oskar Rudziński z Osieka. Następnie majątek należał do jego syna Edwarda Rudzińskiego. Po drugiej wojnie światowej dobra zostały rozparcelowane, a budynki folwarku oddano w zarząd Państwowemu Ośrodkowi Hodowli Zarodowej z Osieku, który umieścił w nim zakład remontowy. Następnie część zabudowań przekazano Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej. Po jej likwidacji, za wyjątkiem dworu, budynki nie są prawidłowo zagospodarowane i powoli niszczeją. W dworze obecnie znajdują się mieszkania dawnych pracowników Ośrodka Hodowli Zarodowej, dlatego dawną rezydencję można zobaczyć tylko z zewnątrz. Budynek w dobrym stanie technicznym, niestety w wyniku prac remontowych i przebudów, przypomina bardziej blok niż dwór. Od północy niewielki zaniedbany park krajobrazowy, pomniejszony w drugiej połowie XX w. i pozbawiony większości cennego starodrzewu.
Dwór
Budynek wzniesiony pod koniec XIX w. w tzw. stylu szwajcarskim, murowany z cegły, potynkowany, założony na planie prostokąta, dwukondygnacjowy, nakryty dachem dwuspadowym. Fasada (elewacja południowa) siedmioosiowa, z centralnym pozornym trzykondygnacyjnym ryzalitem. Pierwotnie ryzalit poprzedzał portyk filarowy, podtrzymujący balkon, obecnie nieistniejący. W elewacji bocznej dobudówka, z przeszklonym balkonem. Budynek w znacznym stopniu przekształcony, pozbawiony cech stylowych.
Zabytki w Łękach
Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego obiektu w Łękach.
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Łęk jest mało realny, w miejscowości zatrzymują się tylko pojedyncze autobusy PKS kursujące pomiędzy Oświęcimiem i Kętami. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic DK 44 do Oświęcimia, a następnie DK 948 w kierunku Kęt. Łęki leżą przy tej ostatniej trasie, dwór znajduje się na lewo od głównej drogi. Odległość: w jedną stronę około 65 km. Samochód można zaparkować przy bocznej ulicy, tuż obok dawnego dworu.
Damian Dąbrowski,
Styczeń 2010 r.
