Powiat kluczborski, gmina Byczyna
(nazwa niemiecka: Schonke, Kreis Kreuzburg)
Rys historyczny i stan obecny:
W XVIII w. właścicielem Pszczonek i Woskowic Małych był Karol Henryk Joachim von Frankenberg (ur. 1693 r.) z linii Frankenberg-Proschlitz. Pszczonki odziedziczył jego syn Karol Henryk (ur. 1741 r.). Karol Henryk von Frankenberg-Proschlitz ze związku z Marią Zofią von Woiski pozostawił dwóch synów: Karola Kaspra (ur. 1776 r.) i Fryderyka Wilhelma (ur. 1778 r.). Na temat dalszych losów tej linii rodu Frankenberg brak jakichkolwiek informacji. Na przełomie XIX i XX w. folwark w Pszczonkach należał do właścicieli Maciejowa, od których odkupił go Herman Lipinsky z Nasali. Po śmierci Hermana w 1925 r. Pszczonki otrzymał jego syn Helmut Lipinsky. Nowy właściciel zbudował istniejący do dziś pałac. Po drugiej wojnie światowej majątek Lipinskich został znacjonalizowany, a budynki dawnego folwarku wykorzystywało Państwowe Gospodarstwo Rolne. Obecnie pałac jest użytkowany jako budynek mieszkalny, można go zobaczyć tylko z zewnątrz.
Pałac
Eklektyczny pałac z elementami neobarokowymi i neoklasycystycznymi został zbudowany w 1925 r. przez rodzinę Lipinskich. Budynek murowany z cegły, otynkowany, podpiwniczony, wzniesiony na planie prostokąta, dwukondygnacjowy, nakryty wysokim dachem czterospadowym z powiekami. Fasada siedmioosiowa, z centralnym trzyosiowym pozornym ryzalitem poprzedzonym przekształconym czterofilarowym portykiem podtrzymującym balkon. Część środkową zamyka trójkątny przyczółek. Elewacja ogrodowa powtarza układ fasady, pozorny ryzalit nie jest w niej poprzedzony portykiem lecz tarasem. Elewacje zachowały podziały pionowe wykonane za pomocą boniowanych lizen oraz prostokątne obramowania otworów okiennych. Do jednej z bocznych elewacji dostawiono niewielką parterową przybudówkę.
Pałac w Pszczonkach otacza park krajobrazowy w stylu angielskim, założony na przełomie XIX i XX w., przekształcony w latach dwudziestych XX w. W parku dominują gatunki drzew liściastych: lipy, klony, dęby, kasztanowce, akacje i topole. Wyróżnia się aleja dębów czerwonych, w południowej, najstarszej części parku.
Zabytki w Pszczonkach
Pałac w Pszczonkach nie jest wpisany do rejestru zabytków, do rejestru pod nr 29/78 05.03.1978 r. został natomiast wpisany park z aleją dojazdową.
Informacje praktyczne i dojazd:
Dojazd komunikacją publiczną do Pszczonek jest mało realny ze względu na niewielką liczbę autobusów zatrzymujących się w tej miejscowości (w dni robocze dwa PKS-y relacji Kluczbork – Nasale). Dotarcie do samego Kluczborka nie stanowi problemu, w mieście zatrzymują się pociągi z Katowic i Tarnowskich Gór. Do pociągu można zabrać rower i ostatnie 13 km z Kluczborka do Pszczonek pokonać o własnych siłach. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic DK 78 do Tarnowskich Gór, następnie DK 11 w kierunku Poznania do Kluczborka. Z Kluczborka najlepiej wyjechać lokalną drogą prowadzącą przez Kujakowice Górne i Maciejów do Pszczonek. Odległość: w jedną stronę około 112 km. Na miejscu samochód można zostawić w bocznej ulicy prowadzącej do gospodarstwa rolnego.
Damian Dąbrowski,
Marzec 2010 r.
