Powiat namysłowski, gmina Wilków
(nazwa niemiecka: Pangau, Kreis Namslau)
Rys historyczny i stan obecny:
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi już z 1203 r. Na przełomie XIII i XIV w. w Pągowie istniał już drewniany kościół. Trudno ocenić kiedy wioska stała się majątkiem rycerskim, pierwsze pewne informacje o właścicielach pochodzą dopiero z XVII w. Pągów w tym czasie należał do Konrada Seultetusa von Pangau, następnie Wenzela von Otterwolfa, Hansa von Strachwitza, Wacława von Aulock (wzmiankowany w 1641 r.), rodu von Blanckenstein (od 1666 r.). Ta ostatnia rodzina związała się z miejscowością na prawie dwieście lat, posiadała w Pągowie dwór, zniszczony w 1700 r. i zapewne odbudowany w latach następnych. W 1840 Johan Albert von Blanckenstein sprzedał posiadłość Adolfowi von Randowowi, który już cztery lata później odsprzedał ją Augustowi Scholtzowi. Następnie w latach 1864-1889 majątek należał do prof. dr Augusta Belocha. W latach 1875/76 ufundował on istniejący do dzisiaj pałac. Po 1889 r. do końca drugiej wojny światowej dobra w Pągowie były własnością rodziny Paula Scholza. Za rządów tej rodziny pałac dwukrotnie przebudowano, w latach 1918-19 i w 1937 r., nadając mu obecny wygląd. Po 1945 r. majątek w Pągowie upaństwowiono, tworząc na bazie dawnego folwarku Państwowe Gospodarstwo Rolne, a rezydencję właścicieli przeznaczono na biura. W 1993 r. spółka „Pagro” wydzierżawiła od AWRSP majątek zlikwidowanego PGR-u. Firma ta do dziś zarządza obiektem. Pałac i budynki gospodarcze są dobrze utrzymane. Zabytek można zobaczyć z zewnątrz.
Neoklasycystyczny dwór to budynek murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na planie prostokąta, wysoko podpiwniczony, dwukondygnacjowy, nakryty wysokim czterospadowym dachem wykonanym z dachówki. Fasada (elewacja północna) siedmioosiowa z centralnym portykiem filarowo-kolumnowym podtrzymującym taras na wysokości drugiej kondygnacji. Na osi elewacji tylnej niewielki kamienny taras. Elewacje skromnie ozdobione, z boniowanym przyziemiem. Część otworów okiennych w prostokątnych obramowaniach, nad niektórymi gzymsy nadokienne.
Na zachód od pałacu znajduje się klasycystyczna oficyna zbudowana w 1835 r., na południe od rezydencji w XIX w. utworzono park krajobrazowy. W drzewostanie parku występują głównie gatunki liściaste: platan klonolistny, buk zwyczajny, klon pospolity, kasztanowiec zwyczajny i lipy drobno – oraz szerokolistne. Budynki gospodarcze dawnego folwarku zbudowano wokół dwóch dziedzińców. Wśród nich wyróżniają się zlokalizowane na północ od rezydencji: trójkondygnacjowy spichlerz, obora z ryzalitami zwieńczonymi schodkowymi szczytami i dawna gorzelnia zmieniona na budynek mieszkalny.
Informacje praktyczne i dojazd:
Dojazd do Pągowa komunikacją publiczną jest trudny i czasochłonny. W pierwszej kolejności należy dotrzeć do Namysłowa, najlepiej pociągiem z Katowic lub Tarnowskich Gór, z przesiadką w Kluczborku, następnie z Namysłowa do Pągowa kursują autobusy PKS. Autobusy te jeżdżą rzadko (7 kursów) i tylko w dni robocze. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Nogawczyce, następnie DK 88 do Strzelec Opolskich i dalej DK 94 do Opola. Z Opola do Namysłowa najkorzystniej jechać DK 454. Z Namysłowa (wyjazd ul. Sycowską) do Pągowa prowadzi lokalna droga przez Smarchowice Małe, Jakubowice, Idzikowice. Odległość: w jedną stronę około 140 km. Zespół parkowo – pałacowy znajduje się na lewo od głównej drogi. Samochód można zaparkować przed wjazdem na teren folwarku.
Damian Dąbrowski,
Sierpień 2010 r.
