Powiat oleski, gmina Gorzów Śląski
(nazwa niemiecka: do 1936 r. Koselwitz, w latach 1936-45 Josefshöhe, Kreis Rosenberg O.S.)
Rys historyczny i stan obecny:
Eklektyczny pałac zbudowany około 1901 r. dla właściciela miejscowej huty. Po drugiej wojnie światowej przejęty przez państwo. Upaństwowiony budynek pełnił przeróżne funkcje, część jego pomieszczeń przeznaczono na biura, w innych urządzono przychodnię, wewnątrz budynku była również sala bankietowa.
Pałac murowany z cegły, potynkowany, podpiwniczony, wzniesiony na planie prostokąta, dwukondygnacjowy z zagospodarowanym poddaszem, nakryty wysokim dachem czterospadowym wykonanym z dachówki. Bryłę pałacu urozmaicają liczne ryzality zwieńczone neorenesansowymi szczytami oraz niewielka, kwadratowa, trzykondygnacyjna wieża w narożniku południowo-wschodnim. W elewacji ogrodowej duża przeszklona weranda. Elewacje mocno uproszczone, zachowały obramowania otworów okiennych. Okna na parterze prostokątne, na piętrze zamknięte łukiem odcinkowym. Główne wejście umieszczone asymetrycznie, poprzedzone schodami, prowadzące do hollu, za którym znajduje się klatka schodowa. Schody oraz pomieszczenia wyższych kondygnacji przebudowane w drugiej połowie XX w. Na parterze zachowane sufity z dekoracją fasetową, oryginalna stolarka oraz jeden z kominków.
Budynek opuszczony, nie zabezpieczony przed wejściem, podlega powolnej dewastacji. Brak informacji o właścicielu. Przed pałacem znajduje się podjazd. W pobliżu niewielki park oraz budynki gospodarcze, wśród których wyróżnia się dawna gorzelnia.
Pałac nie jest wpisany do rejestru zabytków. Powinno się to szybko zmienić, ponieważ jest to obiekt wart zachowania i objęcia ochroną konserwatorską.
Podczas wizyty w Kozłowicach warto zobaczyć drewniany kościół parafialny p.w. św. Jana Chrzciciela. Świątynia z nawą konstrukcji zrębowej i słupową wieżą została wzniesiona w XVII w. Wewnątrz barokowe wyposażenie oraz późnogotycka rzeźba św. Łucji.
Informacje praktyczne i dojazd:
Do Kozłowic bardzo rzadko dojeżdżają autobusy PKS z Olesna, dlatego dojazd komunikacją publiczną do tej miejscowości jest mało realny. Ewentualnie można podjechać do Olesna pociągiem z Katowic lub Tarnowskich Gór, a w dalszą trasę wyruszyć rowerem. Do pokonania o własnych siłach pozostaje około 13 km. Osobom podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic DK 78 do Tarnowskich Gór, a następnie do Olesna DK 11 w kierunku Poznania. Z Olesna wyjazd DK 487 prowadzącą do Gorzowa Śląskiego. W miejscowości Boroszów najlepiej skręcić z tej drogi w lewo w lokalną drogę prowadzącą do Kozłowic. Odległość: w jedną stronę około 100 km. Samochód można zostawić na parkingu przy sklepie, tuż obok pałacu.
Damian Dąbrowski,
Marzec 2010 r.
