Powiat ząbkowicki, gmina Ciepłowody
(nazwa niemiecka: Kobelau, Kreis Nimptsch, następnie Kreis Frankenstein)
Rys historyczny i stan obecny
Miejscowość wzmiankowana po raz pierwszy w 1278r. jako Chobulglor. Od 1822r. majątek w Kobylej Głowie był własnością rodziny von Tschierschky. W 1845r. w Kobylej Głowie znajdował się pałac i folwark. W latach 1845-1866 jako właściciela dóbr wymieniano podporucznika Heinricha von Tschierschky. Następnie posiadłość należała do Ottona von Tschierschky-Bögendorf (1872r.) i wdowy po nim Wally von Tschierschky-Boegendorff, geb. von Salchow (1876 i 1886r.). W 1886r. majątek zarządzany przez inspektora Bähnisch liczył 266ha, w tym: 199ha pól uprawnych, 19ha łąk, 37ha lasów, 11ha gospodarstwa. Przed 1894r. dobra w spadku otrzymał podporucznik Günther von Tschirschky und Boegendorff. Pozostał ich właścicielem co najmniej do 1912r. Za rządów Günther von Tschirschky und Boegendorff wielkość gospodarstwa w niewielkim stopniu wzrosła. W 1912r. powierzchnia posiadłości wynosiła 272ha, z tego 199ha stanowiły pola uprawne, 19ha łąki, 34ha lasy, a 20ha ogród, drogi i podwórza gospodarcze. Przed 1917r. posiadłość odziedziczyła wdowa Pani Johanna von Tschirschky und Boegendorff, z domu hrabina zu Limburg-Stirum in Buchen. Pozostała jej właścicielką co najmniej do 1937r. W latach 1921-1930 pełnomocnikiem Pani Johanny von Tschirschky und Boegendorff był Fritz Günther von Tschirschky und Boegendorff, a w 1937r. Mortimer von Tschirschky und Boegendorff. W 1937r. majątkiem zarządzał inspektor Müller. Powierzchnia dóbr wynosiła 252,9ha, w tym 168ha pól uprawnych, 20,8ha łąk, 5,7ha pastwisk, 51,7ha lasów, 0,1ha stawów, 3,1ha parku i ogrodu, 3,6ha dróg i podwórzy gospodarczych.
Po drugiej wojnie światowej posiadłość przejęło państwo polskie. W 1946r. znalazła się pod zarządem Państwowych Nieruchomości Ziemskich. Następnie w dawnym folwarku urządzono Państwowe Gospodarstwo Rolne. Pałac uszkodzony w czasie działań wojennych w 1945r. nie został zagospodarowany i z czasem popadał w coraz większą ruinę. W 1959r. jego stan zachowania określano jeszcze na 70%. W latach siedemdziesiątych XX wieku budynek ostatecznie rozebrano. Po posiadłości rodziny von Tschirschky und Boegendorff pozostał park i pozostałości zabudowań folwarcznych.
Pałac
Renesansowy dwór w Kobylej Głowie został wzniesiony pod koniec XVI wieku. Rezydencję rozbudowano około 1717r. Budynek odnowiony w XIX w., zapewne przez rodzinę von Tschirschky und Boegendorff. Uszkodzony w 1945r., rozebrany w latach siedemdziesiątych XX wieku. Budynek był murowany z kamienia i cegły, potynkowany, składał się z dwóch prostokątnych skrzydeł. Skrzydła były dwukondygnacyjne z zagospodarowanymi poddaszami, nakrywały je dachy dwu- i czterospadowe. W miejscu połączenia obydwu skrzydeł wznosiła się kwadratowa wieża. Pałac przekształcony w dziewiętnastym stuleciu w stylu neogotyckim, ozdobiony był sterczynami, gzymsami i nadokiennikami charakterystycznymi dla tego stylu. We wnętrzach znajdowały się renesansowe portale, a część pomieszczeń nakrywały sklepienia kolebkowe. Budynek otaczał park którego początki sięgają siedemnastowiecznego ogrodu. Park był przekształcony po 1830r. Obecnie jest własnością prywatna, można go zobaczyć z pewnej odległości, zza ogrodzenia.
Źródło: http://dolny-slask.org.pl/3419479,foto.html?idEntity=512346
Zabytki w Kobylej Głowie
Do rejestru zabytków w Kobylej Głowie wpisano park pałacowy (25.06.1982r., nr rej.: 887/WŁ).
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Kobylej Głowy jest praktycznie nierealny. W miejscowości w dni robocze zatrzymuje się jeden autobus PKS ze Strzelina i jeden z Ząbkowic Śląskich. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Przylesie, następnie DK403 i DK39 do Strzelina. Z miasta najlepiej wyjechać DK395 w stronę Ziębic. W miejscowości Wąwolnica trzeba z tej ostatniej trasy skręcić w prawo w lokalną drogę prowadzącą do Kobylej Głowy przez Dankowice, Nieszkowice, Skoroszowice, Targowicę i Ciepłowody. Odległość: z Gliwic w jedną stronę ponad 170km. Park i pozostałości dawnego folwarku znajdują się na lewo od głównej drogi. Samochód można zaparkować w pobliżu skrzyżowania w centrum wioski, w niewielkiej odległości od parku.
Damian Dąbrowski,
Grudzień 2012 r.
