Powiat jeleniogórski, gmina Jeżów Sudecki
(nazwa niemiecka: Berbisdorf, Kreis Schönau)
Pierwsza wzmianka o miejscowości: początki miejscowości sięgają XIII w., pierwsza wzmianka na jej temat pochodzi z 1255 r.
Właściciele majątku: w XIV w. rodzina von Üchteritz, w XV w. von Spiller. Najpóźniej w XVIII w. miejscowość została podzielona na dwie części: Dziwiszów Dolny i Górny. Kolejnymi właścicielami dóbr były rodziny: von Bakisch (do 1737 r.), Mentzel (od 1738 r.), Thomman (od 1765 r.), Bossa (1886-1922). Ostatnią właścicielką majątku była Maria von Kramska.
Pałac - Dziwiszów Dolny
Początki dworu sięgają polowy XVI w. W 1778 r. renesansowy budynek powiększono i przekształcono w barokowy pałac. Kolejna przebudowa miała miejsce na początku XIX w. Budynek murowany, z cegły i kamienia, potynkowany, złożony z dwóch skrzydeł, zbudowany na planie litery „L”, trzykondygnacjowy, z mezaninem, nakryty dachami czterospadowymi z lukarnami. Nad skrzydłem południowym czworoboczna wieża. Elewacje pozbawione większości ozdobnych detali, jedynie okna w kamiennych opaskach i fragmentarycznie zachowana dekoracja sgraffitowa.
Pałac otacza park krajobrazowy z połowy XIX w. Do rezydencji przylegają również budynki gospodarcze dawnego folwarku.
Budynek obecnie jest własnością prywatną, można go zobaczyć tylko z zewnątrz.
Zabytki w Dziwiszowie
Do rejestru zabytków w Dziwiszowie wpisano: kościół p.w. św. Wawrzyńca (10.10.1964 r., nr rej.: 1140), cmentarz przykościelny i ogrodzenie z bramką (12.02.1993 r., nr rej.: 1127/J); zespół pałacowy i folwarczny: pałac (23.12.1981 r., nr rej.: 714/J), stajnię koni hodowlanych, zarodowych, spacerowych z przejazdem i częścią mieszkalną, budynek stodoły, obory, chlewu i magazynu uprzęży (5.10.2007 r., nr rej.: A/1023); park (7.12.1977 r., nr rej.: 504/J); zajazd, obecnie dom mieszkalny nr 39 (26.03.1980 r., nr rej.: 618/J).
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Dziwiszowa zapewniają autobusy PKS i MZK Jelenia Góra (linia nr 10 z Dworca Głównego). Do Jeleniej Góry z Górnego Śląska można dotrzeć pociągiem z przesiadką we Wrocławiu. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Legnicy do węzła w Bielanach, następnie DK 345 i DK 363 do Jaworu i dalej DK 365 w stronę Jeleniej Góry. Ostatnia wspomniana trasa prowadzi przez Dziwiszów. Na końcu miejscowości należy skręcić w lewo w boczną drogę prowadzącą do Maciejowej. Odległość: w jedną stronę około 270 km. Samochód trzeba pozostawić przy drodze dojazdowej do dawnego folwarku.
Damian Dąbrowski,
Maj 2011 r.
