Powiat kłodzki, gmina Bystrzyca Kłodzka
(nazwa niemiecka: Neu Waltersdorf, Kreis Habelschwerdt)
Początki miejscowości sięgają XIV wieku. W 1389r. w Nowym Waliszowie wzmiankowano kościół parafialny p.w. św. Mikołaja. W XIX wieku majątek w Nowym Waliszowie należał do rodziny Taube. Jednym z jego właścicieli był Augustin Taube (ur.1831r., zm.1896r.).
Dwór
Pierwsza rezydencja w Nowym Waliszowie została zbudowana w drugiej połowie szesnastego stulecia. Dwór kilkukrotnie przekształcano w kolejnych wiekach. Obecny wygląd uzyskał w wyniku przebudowy przeprowadzonej na początku XX w. Budynek remontowano w latach 1983-1990. Obecnie zabytek pełni funkcję wielorodzinnego budynku mieszkalnego i można go zobaczyć tylko z zewnątrz. Dwór murowany z kamienia i cegły, potynkowany, założony na planie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, z użytkowym poddaszem, nakryty dachem czterospadowym z lukarnami, wykonanym z blachy. Fasada (elewacja południowa) siedmioosiowa z centralnym głównym wejściem poprzedzonym gankiem kolumnowym zwieńczonym balkonem. W elewacji tylnej dwuosiowy ryzalit. Elewacje budynku w znacznym stopniu uproszczone, zachowały wydatne gzymsy (między kondygnacjami i wieńczący), okna w obramowaniach uszakowatych oraz proste nadokienniki. Układ wnętrz dwutraktowy, z sienią na osi. W części pomieszczeń parteru zachowane sklepienia kolebkowe oraz fragmenty polichromii. Do dworu przylega zadbany, niewielki park. W pobliżu zachowane pozostałości budynków gospodarczych dawnego folwarku.
Zabytki w Nowym Waliszowie
Do rejestru zabytków w Nowym Waliszowie wpisano kościół parafialny p.w. św. Mikołaja (30.06.1961r., nr rej.: 883), budynek bramny (14.05.1984r., nr rej.: 1022/WŁ); kaplicę przydrożną przy posesji nr 10 (22.12.1971r., nr rej.: 464/1969); zespół dworski: dwór (3.08.1965r., nr rej.: 463/1338), dwa pawilony parkowe (25.05.1972r., nr rej.: 463/2033), park (25.05.1972r., nr rej.: 462/2088).
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Nowego Waliszowa zapewniają między innymi autobusy PKS kursujące z Bystrzycy Kłodzkiej, Lądka-Zdroju i Stronia Śląskiego. Ze względu na możliwość znalezienia przesiadki polecam dojazd przez Bystrzycę Kłodzką. Do miasta można dotrzeć np. pociągiem z Wrocławia. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Prądy, następnie DK46 przez Nysę w stronę Kłodzka. W miejscowości Złoty Stok z tej ostatniej trasy najlepiej zjechać w lewo w DK390 prowadzącą do Lądka-Zdroju. Z Lądka można wyjechać DK392 w stronę Żelazna. W miejscowości Trzebieszowice z tej trasy należy skręcić w lewo w lokalną drogę prowadzącą do Nowego Waliszowa. Odległość: z Gliwic w jedną stronę około 195 km. Dwór położony jest w centralnej części miejscowości, w pobliżu kościoła parafialnego, przy którym można zaparkować samochód.
Damian Dąbrowski,
Wrzesień 2012 r.
