Powiat średzki, gmina Miękinia
(nazwa niemiecka Radaxdorf, Kreis Neumarkt)
Zabytki w Radakowicach
Do rejestru zabytków nie został wpisany żaden obiekt w Radakowicach.
W ewidencji zabytków uwzględniono m.in. zespół kościelny kościoła filialnego Wniebowzięcia NMP oraz zespół dworski (nr 18 a-f): oficyna mieszkalna (nr 18 c), budynek mieszkalno-gospodarczy (nr 18 d), oficyna mieszkalna (nr 18 e), oficyna mieszkalna (nr 18 f), dwie obory, stajnia, obecnie cielętnik (nr 18 a), kuźnia.
Miejscowość wzmiankowano w 1319 roku jako Radaksdorf, a w 1360 roku pod nazwą Radagsdorff. W XIV wieku Radakowice należały do rodów Radagk i de Wendin. W 1660 roku dobra nabył von Arzat. W 1700 roku majątek zakupił de Wohl. W 1732 roku właścicielem Radakowic został Karl Friedrich von Poser, w latach 1742-1758 pierwszy pruski starosta powiatu średzkiego. W 1795 roku dobra należały do radcy dworu Thomasa. W miejscowości znajdowała się pańska siedziba, folwark, katolicki kościół filialny, probostwo, karczma, 5 gospodarstw kmieci pańszczyźnianych, 3 wolnych zagrodników, 7 zagrodników omłockowych, 6 innych domostw. W sumie Radakowice składały się z 25 zagród zamieszkałych przez 190 osób. W 1830 roku właścicielem włości był Geppert. W wiosce wzmiankowano 33 domy, pałac, 179 mieszkańców, w tym 28 katolików. Ewangelicy uczęszczali na nabożeństwa do kościoła w Lutyni, katolicy posiadali kościół filialny przynależny do parafii w Lutyni. W 1842 roku posiadłość za 40000 talarów reńskich nabył ekonom Spitzel. Został wymieniony jako właściciel majątku w opisie Radakowic z 1845 roku. W tym czasie w miejscowości znajdowało się 36 domów oraz pałac. Wieś liczyła 220 mieszkańców, w tym 66 katolików. Mieszkało w niej 6 rzemieślników i handlarzy. W kolejnych latach właściciela dóbr często się zmieniali. W księgach adresowych wymieniono: w latach 1856-1858 kupca Altmanna, w 1861r. Kolewe, w 1866 roku porucznika Heyne, w 1872 roku Friedricha Fischera, w 1876 roku rotmistrza w stanie spoczynku Woldemara hrabiego von Pfeil. W latach 1886-1894 właścicielem majątku był porucznik w stanie spoczynku Leo Nissen z Żernik w powiecie wrocławskim. W 1894 roku włości liczyły 282ha, w tym 257ha pól uprawnych, 9ha łąk, 2,5ha pastwisk, 13,5ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W latach 1898-1902 posiadłość znajdowała się w rękach Wolfganga Guradze. Około 1905 roku dobra nabył Hugo Rosenthal. Pozostał ich właścicielem przynajmniej do 1926 roku. W 1912 roku dobra miały powierzchnię 283ha, w tym 262ha pól uprawnych, 10ha łąk, 1,5ha wód. 1,5ha parku i ogrodu, 8ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W latach 1930-1937 majątek należał do Ericha Kesslera. Majątek liczył 275ha, w tym 251ha pól uprawnych, 12ha łąk i pastwisk, 2ha wód. 1,7ha parku i ogrodu, 7,8ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. Po drugiej wojnie światowej pałac z folwarkiem znalazł się w gestii Państwowego Gospodarstwa Rolnego w Źródłach. Następnie utworzono samodzielny zakład rolny w Radakowicach.
Pałac w I połowie XX wieku
Źródło: https://polska-org.pl/6400680,foto.html?idEntity=6531363 (dostęp: 20.02.2022r.)
Źródło: https://polska-org.pl/680615,foto.html?idEntity=505995 (dostęp: 20.02.2022r.)
Rezydencję w Radakowicach wzmiankowano w 1795 roku. Budowla była zapewne przebudowywana w XIX wieku, ale największy wpływ na jej obecny wygląd miał remont z adaptacją na mieszkania dla pracowników PGR-u przeprowadzony w latach 80. XX wieku. Pałac pozbawiony cech stylowych, o zmienionym układzie otworów okiennych. Budynek założony na planie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, z użytkowym poddaszem, nakryty dachem czterospadowym. Fasada z centralnym głównym wejściem, poprzedzonym portykiem filarowym podtrzymującym balkon. Portyk jest jedynym elementem architektonicznym świadczącym o rezydencjonalnej przeszłości budynku.
Radakowice położone są około 19 kilometrów na południowy-wschód od Środy Śląskiej. Z miasta powiatowego dojazd DK94 w kierunku Wrocławia do Wróblowic i dalej drogami lokalnymi przez Lutynię. Dawny zespół dworski znajduje się w centrum Radakowic. Zabudowania położone są między ulicami Kościuszki i Pałacową.
Dokładna lokalizacja dawnej rezydencji:
51.129755222598725, 16.743028316621995
Damian Dąbrowski,
Luty 2022r.
